لعیا خوش اندام - دانشجوی دکتری، دانشکده کشاورزی، دانشگاه ارومیه، ارومیه، ایران
علیرضا فرخزاد - دانشیار، دانشکده کشاورزی، دانشگاه ارومیه، ارومیه، ایران
مهدی رضائی - دانشیار، دانشکده کشاورزی، دانشگاه صنعتی شاهرود، شاهرود، ایران

زرشک یکی از محصول­های مهم باغبانی است که به دلیل ویژگی­های کم نظیر دارویی از جایگاه ممتازی بین محصولات باغبانی برخوردار است. هدف پژوهش حاضر ارزیابی خصوصیات مورفولوژیکی و بیو­شیمایی میوه برخی از ژنوتیپ­های وحشی دانهدار زرشک شاهرود جهت معرفی ژنوتیپ­های برتر برای مطالعات تکمیلی بوده است. طی پژوهش حاضر، ۲۷ ژنوتیپ­ زرشک از سه منطقه نکارمن، اولنگ و دهخیر شاهرود انتخاب و برخی صفات مورفولوژیکی از جمله طول، عرض و وزن میوه و دانه، طول دم میوه، تعداد دانه در میوه، طول و عرض برگ، طول دمبرگ و همچنین صفات بیوشیمیایی از جمله فنل، فلاونوئید و آنتوسیانین­کل و فعالیت آنتی­اکسیدانی مورد ارزیابی قرار گرفت. نتایج نشان داد که بین ژنوتیپ­ها از نظر صفات مورد ارزیابی تفاوت معنی­داری وجود دارد. بیشترین اندازه طول، عرض و وزن میوه و دانه، طول و عرض برگ، طول دمبرگ و خوشه و تعداد دانه در میوه در ژنوتیپ اولنگ ۱ (OL۱) مشاهده شد. وزن میوه در ژنوتیپ­های مورد مطالعه، از ۰۹/۰ در ژنوتیپ نکارمن۵ (NK۵) تا ۲۸/۰ گرم در ژنوتیپ اولنگ۲ (OL۱) و ۲۷/۰ گرم در اولنگ۱ (OL۱) متغیر بود. بیشترین میزان فنل کل (۷۵ میلیگرم بر ۱۰۰ میلیلیتر عصاره)، فلاونوئیدکل (۲/۳۷ میلیگرم بر ۱۰۰ میلیلیتر عصاره) و فعالیت آنتی­اکسیدانی (۳۸ درصد) در ژنوتیپ اولنگ۳ (OL۳) مشاهده شد. ژنوتیپ های جمع آوری شده از منطقه نکارمن دارای آنتوسیانین بالاتری بودند. بر اساس محاسبه ضریب تنوع فنوتیپی، بیشترین و کمترین میران تنوع به ترتیب در شاخص کروما (۱۰۹ درصد) و صفت طول خوشه (۱۰/۶ درصد) بدست آمد.

آنتی اکسیدان, زرشک, فنل کل, گیاهان دارویی