حسین صبوری فرد - عضو هیئت علمی گروه علوم کشاورزی، دانشگاه فنی و حرفه ای، تهران
حامد کشاورز - دانش آموخته دکتری، گروه زراعت، دانشکده کشاورزی دانشگاه تربیت مدرس، تهران

به منظور ارزیابی اثر تاریخ کاشت بر عملکرد علوفه و دانه چهار اکوتیپ داخلی و خارجی خلر، آزمایشی در سال زراعی ۱۴۰۰-۱۳۹۹ در مزرعه­ای در منطقه شهریار تهران انجام شد. تیمارهای آزمایشی به صورت فاکتوریل و در قالب طرح بلوک­های کامل تصادفی در سه تکرار قرار گرفتند. تیمارهای آزمایشی شامل سه سطح تاریخ کاشت (۲۷ اسفند، ۱۷فروردین و ۹ اردیبهشت) و چهار اکوتیپ خلر (سوریه، اتیوپی، اشنویه و مشهد) بودند. نتایج حاصل از تجزیه واریانس نشان داد اثر اکوتیپ، تاریخ کاشت و اثر متقابل آن­ها برای اکثر صفات مورد بررسی معنی­دار بود. عملکرد علوفه خلر تحت تاثیر تاریخ کاشت معنی­دار شد و بیشترین عملکرد علوفه در تاریخ کاشت ۲۷ اسفند ماه در اکوتیپ اتیوپی به دست آمد. بیشترین درصد ماده آلی، قند­های محلول و فیبر خام در تاریخ کشت اردیبهشت به دست آمد، اما درصد پروتئین و شاخص سطح برگ در تاریخ کاشت فروردین بیشترین مقدار را داشتند. در بین ارقام نیز از نظر خصوصیات زراعی تفاوت آماری وجود داشت، به­طوری که بیشترین تعداد غلاف در بوته، تعداد دانه در غلاف و عملکرد دانه در رقم مشهد حاصل شد. وجود اثر متقابل معنی­دار در صفات فوق بیانگر این موضوع است که اکوتیپ­های مختلف در تاریخ کاشت­های متفاوت واکنش متفاوتی دارند. نتایج این تحقیق نشان داد که تاخیر در کاشت به علت تغییرات درجه حرارت سبب تسریع نمو ارقام، نقصان سطح فتوسنتزکننده، گلدهی زودهنگام و در نتیجه کاهش عملکرد دانه گردید.

پروتئین, خلر, شاخص سطح برگ, فصل کشت, عملکرد و اجزای عملکرد