غلامرضا وقاری - Assistant Professor, Department of Biochemistry and Nutrition, Faculty of Medicine, Gorgan University of Medical Sciences, Golestan, Iran
رضا رحمتی - Assistant Professor, Department of Physiology, Faculty of Medicine, Gorgan University of Medical Sciences, Golestan, Iran

زمینه و هدف: شیر مادر در تامین نیازهای تغذیه ای کودک نقش بسیار مهمی دارد. این مطالعه با هدف بررسی وضعیت تغذیه با شیر مادر و برخی عوامل مرتبط با آن در کودکان زیر ۵ سال روستاهای شهرستان گرگان و آق قلا به اجرا درآمده است.   روش بررسی: این مطالعه از نوع توصیفی-مقطعی و گذشته نگراست. تعداد۲۵۲۰ کودک ۶ تا ۶۰ ماهه (۱۳۰۹ پسر و ۱۲۱۱ دختر) به طریقه نمونه گیری چند مرحله ای (خوشه ای و تصادفی)از ۲۰ روستا انتخاب شدند. تمامی نمونه ها پرسشنامه را تکمیل کرده و اندازه گیری های تن سنجی از کودکان بعمل آمد. پرسشنامه ها از طریق مصاحبه با مادر تکمیل گردید. برای تعیین طول دوره شیردهی، کودکان بالای ۲ سال مورد بررسی قرارگرفتند. داده ها پس از جمع آوری و ذخیره سازی در کامپیوتر ،توسط نرم افزار آماری SPSS-PC آنالیز شد.   یافته ها: میانگین مدت تغذیه انحصاری با شیر مادر ۵۹/۵ ماه بود و ۴/۶۶% کودکان حداقل تا ۶ ماهگی تغذیه انحصاری با شیر مادر داشتند. اگرچه مدت تغذیه انحصاری با شیر مادر در نژاد ترکمن کمتر از گروه های قومی دیگر است ولی طول دوره شیردهی در این گروه بیشتر از دیگر گروه ها بوده است. تغذیه انحصاری با شیرمادر حداقل به مدت ۵ ماه در نژاد فارس بطور معنی داری به اندازه ۶/۱۴% بیشتر از نژاد ترکمن بود ) ۰۰۱/۰= (P . تغذیه انحصاری با شیر مادر با افزایش سطح سواد مادر بطور معنی داری افزایش می یابد ) ۰۰۴/۰= P . ( میانگین مدت تغذیه با شیر مادر ۶/۲۰ ماه بود. همچنین ۳/۸۹% کودکان تا یک سالگی و ۷/۷۴% حداقل تا ۱۸ ماهگی تغذیه با شیر مادر داشتند. طول دوره شیر دهی با بعد خانوار، رتبه تولد، سن مادر و وضعیت تغذیه کودک رابطه مثبت و معنی داری داشت(۰۵/۰ < P )دوره شیر دهی بالای ۱۸ ماه در کودکان دچار کم وزنی بطور معنی داری بیشتر از کودکان چاق بود ) ۰۲۳/۰= (P .   نتیجه گیری کلی: دو سوم کودکان مناطق روستائی شهرستان های گرگان وآق قلا تا ۶ ماهگی تغذیه انحصاری با شیر مادر داشتند و عوامل اجتماعی – اقتصادی در الگوی تغذیه با شیر مادر موثر بوده است.

Breastfeeding, Iran, country side/ rural, Socio–Economic Factors, شیرمادر – عوامل اجتماعی اقتصادی – روستا – ایران