زهرا فارسی
مسعود جباری موروئی
عباس عبادی
مینو اسد زندی

زمینه و هدف: دیابت یک بیماری مزمن رو به گسترش و یک مشکل بزرگ بهداشتی در سراسر جهان است. هدف از این مطالعه تعیین تاثیر آموزش در چارچوب الگوی باور بهداشتی بر رفتارهای مراقبت از خود بیماران دیابتیک بود.   روش بررسی: این پژوهش یک کارآزمایی بالینی است. جمعیت مورد مطالعه شامل بیماران مبتلا به دیابت بستری در ۴ بیمارستان آموزشی شهر تهران بودند که در سال ۸۵-۱۳۸۴ مورد مطالعه قرار گرفتند. ۷۱ بیمار به روش مبتنی بر هدف انتخاب شده و به طور تصادفی به دو گروه مورد و شاهد تقسیم شدند (۳۵ نفر در گروه مداخله و ۳۶ نفر در گروه کنترل). بعد از تعیین نیازها در چارچوب الگوی باور بهداشتی مداخله آموزشی در گروه مورد صورت گرفت. در ویزیت اولیه و دو ماه بعد از مداخله ابعاد الگو، رفتارهای مراقبت از خود و آگاهی بیماران از طریق مصاحبه ساختار یافته و پرسشنامه بررسی شد. در نهایت داده ها با استفاده از نرم افزار SPSS (ویرایش ۱۲) مورد تجزیه و تحلیل قرار گرفتند.   یافته ها: قبل از مداخله آزمون تی تست مستقل تفاوت معنی داری را در آگاهی، رفتارهای خودمراقبتی و ابعاد الگو در دو گروه مورد و شاهد نشان نداد (۰۵/۰< P ). ولی بعد از مداخله استفاده از همان آزمون بجز در بعد موانع و منافع درک شده در سایر ابعاد الگو بین دو گروه تفاوت معنی داری را نشان داد (۰۵/۰> P )؛ همچنین به جز در بعد مراقبت از پا (۰۵/۰< P ) در سایر رفتارهای مراقبت از خود بین دو گروه تفاوت معنی داری دیده شد (۰۵/۰> P ). آزمون های تی زوج شده و ویلکاکسون پس از مداخله افزایش معنی داری را در میانگین و میانه نمرات آگاهی، حساسیت و شدت درک شده، خودکارآمدی و رفتارهای مراقبت از خود در بیماران گروه مداخله نشان دادند (۰۵/۰> P ).   نتیجه گیری: به نظر می رسد الگوی باور بهداشتی در آموزش بیماران دیابتی جهت پیش بینی و تغییر رفتارهای مراقبت از خود مفید باشد.

Diabetes - Health Belief Model - Self Care Behavior – Awareness - Education, دیابت – الگوی باور بهداشتی – رفتارهای مراقبت از خود – آگاهی- آموزش