حمید رضا خانکه
رخشنده محمدی
فضل الله احمدی

زمینه و هدف: خدمات سلامتی در بلایای طبیعی عامل اصلی بقای انسان هاست. بلایا همیشه تاثیر چشمگیری بر بهداشت، سلامت عمومی و رفاه جمعیت آسیب دیده برجای می گذارند. ارایه خدمات سلامتی در بلایای طبیعی یکی از ارکان اصلی مدیریت بحران است ولازم است کیفیت وکمیت مناسبی برای تامین سلامت جامعه آسیب دیده داشته باشد. با وجود این که ایران کشوری بلاخیز است و می توان آن را یکی از مستعدترین کشورهای جهان از نظر وقوع بلایا دانست، بررسی های انجام شده در خصوص ارایه خدمات سلامتی در بلایا معرف عدم هماهنگی در تامین و ارایه خدمات بهداشتی درمانی است، لذا بررسی وضعیت خدمات سلامتی در بلایا بسیار حایز اهمیت است. در این مقاله که قسمتی از یک مطالعه بزرگتر می باشد سعی شده است بر اساس تجربیات ارایه دهندگان خدمات سلامتی در بلایا وضعیت ارایه خدمات سلامتی در زمان وقوع بلایای طبیعی بررسی شود.   روش بررسی: پژوهش حاضر به روش گراندد تئوری انجام شده است. مشارکت کنندگان ۱۷ نفر شامل ۵ نفر پرستار ،۲ نفر روان پزشک ،۱ نفر اپیدمیولوژیست، ۱ نفر مددکار، ۱ نفر روانشناس، یک نفر متخصص بهداشت،۱ نفر کارشناس ارشد بهداشت،۱ نفر بهیار، ۳ نفر از اهالی بم ویک نفر پزشک عمومی بودند. از کل مشارکت کنندگان ۱۵ نفر مرد و۲ نفر زن بودند. کلیه مشارکت کنندگان حداقل تجربه حضود در یک بلیه را داشتند. برای جمع آوری داده ها از مصاحبه های نیمه ساختارمند استفاده شد. کلیه مصاحبه ها ضبط و سپس کلمه به کلمه دست نویس شده وبا استفاده از روش استراوس وکوربین تجزیه و تحلیل شدند.   یافته ها: وضعیت ارایه خدمات سلامتی از مفاهیم مهمی بود که از داده های جمع آوری شده استنباط شد این مفهوم دارای ابعاد کیفیت و کمیت خدمات سلامتی، وضعیت تجهیزات، نیروی انسانی و مدیریت بود. این مفهوم معرف چگونگی ارایه خدمات سلامتی در بلایاست. لذا در ارتباط با این مفهوم می توان چنین دریافت که وضعیت نامناسب نیروی انسانی، کیفیت و کمیت نامناسب ارایه خدمات سلامتی در زمان وقوع بلایا، عدم کفایت امکانات و تجهیزات مورد نیاز جهت ارایه خدمات سلامتی، مدیریت نامناسب و عدم هماهنگی مانع ارایه خدمات سلامتی مناسب، با کیفیت، به موقع، مستمر و در دسترس به مردم منطقه در زمان وقوع بلایا می شود، از طرفی تامین نیروی انسانی کافی، با تجربه و آموزش دیده، تامین خدمات با کیفیت و کمیت مناسب، کفایت امکانات و تجهیزات و مدیریت مناسب و هماهنگ زمینه را برای ارایه خدمات سلامتی مناسب، به موقع، مستمر و در دسترس فراهم می کند.   بحث و نتیجه­گیری: از آنجا که حوزه سلامت رسالت پیشگیری، درمان و توانبخشی مصدومین و بیماران را به طور عام برعهده دارد، طبیعی است که در مورد حوادث غیر مترقبه این نقش پررنگ تر شده و انتظار جامعه از این گروه بیش از پیش نمایان می گردد. ارایه خدمات سلامتی در بلایای طبیعی یکی از ارکان اصلی مدیریت بحران است ولازم است کیفیت وکمیت مناسبی برای تامین سلامت جامعه آسیب دیده داشته باشد. لذا براساس یافته های این مطالعه توصیه می شود در برنامه های آمادگی حوزه سلامت در بلایای طبیعی کیفیت؛ کمیت وچگونگی ارایه خدمات سلامتی در زمان وقوع بلایا مورد تاکید قرار گیرد.

Health Services, Nursing Services, Disasters, Natural Disasters, خدمات بهداشتی درمانی، خدمات پرستاری، بلایا، بلایای طبیعی