سیدمحمد ویسیان - مرکز ملی فرش ایران، تهران
ابراهیم عزیزی هریس - مرکز آموزش علمی کاربردی صنایع دستی،تهران
فرزانه ملکان

رنگزاهای گیاهی متنوعی در ایران وجود دارد که هنوز ناشناخته مانده اند . یکی از این رنگزاها گیاهی است به نام خوشک که با نام های متفاوت محلی در ایران شناخته می شود. خوشک، جزو تیرهDaphne Mucronata Royleبا نام لاتینThymelaeaceaeمی باشد . در این تحقیق نخ پشمی بومی ایرانی با نمره 5/2همراه با خوشک به عنوان رنگزای طبیعی بهنسبت 50 درصد نسبت به کالا و دندانه های زاج سفید، کلرید قلع، سولفات آهنІІ)دی کرومات پتاسیم و سولفات مس جهت رنگرزی استفاده شده است . سه روش متفاوت دندانه دادن و دو نوع مختلف اسید آلی، اسید استیک و اسید سیتریک مورد آزمایشقرار گرفتند . نمونه ها در معرض دو ماده قلیایی آمونیاک و اوره قرار گرفته ، و سپس به روشCIE(L*a*b*مورد رنگ سنجی قرار گرفتند . نتایج نشان دهنده این است که استفاده از آمونیاک نسبت به اوره باعث تغییر فام محسوس تری شده است، خوشک به عنوان گیاه رنگزای فراموش شده که در سالیان گذشته استفاده می شده، با توجه به فام رنگی و ثبات مناسب می توان آن را به عنوان رنگ زرد، جایگزین برخی از رنگزاهای زرد بی ثبات در فرش دستباف نمود، همچنین ثبات شستشویی و نوری نمونه های رنگرزی شده مناسب و در حد استاندارد است

رنگزای طبیعی- پشم- خوشک- اوره- آمونیاک