سید نوید سید مردانی - دانشگاه تبریز
محسن موذن - دانشگاه تبریز
احمد جهانگیری - دانشگاه تبریز

مجموعه دگرگونی موته-گلپایگان دربردارنده انواع سنگ­های رسی، نیمه رسی، آهکی، کوارتز-فلدسپاتی و بازی دگرگون است. سنگ­های رسی دگرگون شامل کلریت شیست، بیوتیت­ شیست، گارنت شیست، استارولیت شیست، کیانیت شیست، سیلیمانیت شیست و آندالوزیت شیست هستند. سنگ­های نیمه رسی کوارتز بیشتر و میکای کمتری دارند. افزون­ بر کانی­های اصلی، در این سنگ­ها که شامل کوارتز، مسکوویت، بیوتیت، کلریت، گارنت، استارولیت، سیلیمانیت، کیانیت و آندالوزیت هستند گاهی تورمالین نیز به عنوان کانی فرعی حضور دارد. تورمالین از نظر سنگ­شناسی در دو نوع رسی دگرگونه و نیمه رسی با کوارتز فراوان بررسی شد. هر دو نوع تورمالین­ دارای مقادیر بالای Na+K نسبت به Ca در جایگاه X بوده و از نوع تورمالین­های قلیایی هستند. کلسیم پائین نشان­دهنده مقادیر جزئی عضو نهایی Ca یا یوویت و جانشینی جزئی Ca(Fe,Mg)(Na,Al)-۱ در تورمالین­های مورد بررسی است. مقدار Al بیش از ۶ اتم در واحد فرمولی (۹۶۸/۶-۵۱۹/۶) تورمالین­های مورد بررسی را از نوع تورمالین­های آلومینیوم­دار مشخص می­سازد. تورمالین­ها در نمونه نیمه رسی از نوع شورل، با خاستگاه آذرین و برآمده از تورمالین­های تخریبی از سنگ­های گرانیتوئیدی هستند، در حالیکه در نمونه رسی تورمالین­ها دراویت هستند و خاستگاه دگرگونی دارند و به احتمال زیاد طی دگرگونی ناحیه­ای در منطقه گلپایگان تشکیل شده­اند.

Muteh-Golpayegan, schist, tourmaline, uvite, schorl, dravite, granitoid., موته-گلپایگان؛ شیست؛ تورمالین؛ یوویت؛ شورل؛ دراویت و گرانیتوئید.