کاظم کاظمی - دانشگاه تهران
علی کنعانیان - دانشگاه تهران
فاطمه سرجوقیان - دانشگاه کردستان

باتولیت بیارجمند با سن پرکامبرین واقع در شمال سمنان، در شمال ایران مرکزی از نظر سنگ­شناسی شامل گرانیت، گرانودیوریت، کوارتزمونزودیوریت و گابرودیوریت است. این سنگ ها بافت دانه­ای و در برخی موارد بافت های گرانوفیری، پرتیتی و پوئی کلیتیک دارند. بررسی­های توزیع اندازه بلور (CSD) می تواند فرآیندهای ماگمایی را آشکار سازد. به منظور تعیین سهم حجمی، مدت زمان رشد، سرعت هسته­بندی بلورهای فلدسپار و سرعت تبلور ماگما، بلورهای فلدسپار ۸ نمونه از سنگ­های گرانیت، گرانودیوریت و کوارتز مونزودیوریتی به کمک نرم افزارهای JMicroVision و CSD Corrections آنالیز کمی شدند و سپس نتایج به دست آمده از آنالیز نمونه­های مختلف با هم مقایسه شدند. سهم حجمی محاسبه شده نشان می­دهد که درصد این کانی از ۹۵/۱۰(در کوارتزمونزودیوریت) تا ۲/۳۹ (در گرانیت­ها) متغیر است. با توجه به سرعت رشد (۱۰-۱۰ mms-۱) و شیب نمودارهای CSDS (۹۳/۳- تا ۸۸/۶-)، نمونه­ها در گستره­ی زمانی متفاوتی رشد کرده­اند و مدت زمان رشد در گرانودیوریت و گرانیت­ها بیشتر از کوارتزمونزودیوریت­هاست به طوری که زمان رشد بلور در سنگ های گرانیتی و گرانودیوریتی ۲۹/۵۴ تا ۹۳/۸۱ سال و در سنگ های کوارتزمونزودیوریتی ۰۸/۴۶ سال برآورد شده است. علاوه بر آن سرعت هسته­بندی در کوارتز مونزودیوریت­ها بیشترین مقدار و در گرانودیوریت و گرانیت­ها کمترین مقدار است و موجب شده است تا بلورهای موجود در گرانودیوریت و گرانیت­ها درشت­تر از بلورهای کوارتزمونزودیوریت­ها شوند و با مشاهدات سنگ­نگاری هماهنگی دارد و نشانگر اهمیت شرایط مختلف فیزیکی حاکم بر انجماد ماگماست. در بعضی از نمودارهای توزیع پراکندگی شکستگی و خمیدگی مشاهده می شود که می تواند ناشی از عملکرد آلودگی و اختلاط ماگمایی و فرآیند جدایش باشد.

Byarjomand, granitoide, CSD, volumetric proportion, nucleation rate, بیارجمند؛ گرانیتوئید CSD؛ سهم حجمی؛ سرعت هسته بندی.