کیوان بهبودی - عضو هیئت علمی دانشگاه تهران
نیلوفر محمدی فشارکی - دانشجوی دانشگاه تهران
مجید طالبی - گروه بیوتکنولوژی، دانشگاه صنعتی اصفهان

گندم با سطح زیرکشت در حدود نیمی از اراضی زراعی ایران یکی از مهم ترین محصولات کشاورزی است. بیماری پوسیدگی طوقه و ریشه گندم Fusarium pseudograminearum یکی از مخرب ترین عوامل قارچی در مناطق خشک ایران و جهان می باشد که میزان تولید این محصول را تحت تاثیر خود قرار می دهد. این بیماری با تخریب کلروفیل گیاه گندم باعث کاهش رشد گیاه و به مرور زمان باعث مرگ و خشک شدن کامل بوته گندم می شود. استفاده از سموم شیمیایی یکی از روش های کنترل خسارت ناشی از این بیماری است اما به دلیل خسارات زیست محیطی ناشی از این سموم، دانشمندان به دنبال روش جایگزین هستند. در این پژوهش با کمک جدایه باکتریایی Pseudomonas fluorescens strain EB۲۹۸ (UTPf۲۹۸) میزان بیماری زایی این قارچ در شرایط گلخانه به طور معنی در مقایسه با گیاه شاهد کاهش یافت. در شرایط آزمایشگاه نیز جدایه باکتری به میزان ۷۰ درصد از رشد قارچ جلوگیری کرد. همچنین این جدایه با کاهش خسارات ناشی از قارچ میزان کلروفیل a، b و کلروفیل کل را به ترتیب تا ۱، ۰.۵ و ۵/۱ میلی گرم/گرم افزایش داده است. جدایه Pseudomonas fluorescens strain EB۲۹۸ (UTPf۲۹۸) با تحریک رشد گیاه باعث افزایش وزن ریشه و ساقه به میزان ۰.۳۵ و ۰.۹ گرم و افزایش طول ریشه و ساقه به میزان ۱۵ و ۲۸ سانتی متر شد. از این رو در این پژوهش به دلیل کارایی جدایه Pseudomonas fluorescens strain EB۲۹۸ (UTPf۲۹۸) می توان به عنوان عاملی مناسب برای کنترل بیماری پوسیدگی طوقه و ریشه گندم Fusarium pseudograminearum استفاده کرد.

سموم شیمیایی, عوامل قارچی, کشاورزی پایدار, کلروفیل, کنترل بیولوژیک