الهام طالبی - دانشگاه شاهد
سعیده Saeideh - دانشگاه شاهد
مریم میردورقی - دانشگاه شاهد

به منظور بررسی آثار کودهای شیمیایی، ورمی کمپوست و باکتری های محرک رشد بر عملکرد کمی، کیفی و کارایی مصرف نور در زعفران،آزمایشی در سال زراعی۱۳۹۳-۱۳۹۲در مزرعه پژوهشی زعفران دانشکده کشاورزی دانشگاه شاهد اجرا شد. آزمایش به صورت فاکتوریل دو عاملی در قالب طرح بلوک های کامل تصادفی در ۳ تکرار انجام شد. عامل اول کود شیمیایی نیتروژن (اوره) در ۳ سطح صفر، ۵۰ و ۱۰۰درصد مقدار توصیه کودی براساس آزمون خاک و عامل دوم: انواع مختلف کود غیر شیمیایی در ۴ سطح شاهد، ورمی کمپوست ( ۱۰ تن در هکتار)، کود زیستی حاوی باکتری های سودوموناس و باسیلوس(PGPR) و تلفیق PGPR و ورمی کمپوست بود.لازم به ذکر است که تیمارها به مدت ۴ سال بر گیاه زعفران اعمال شدند و این مطالعه در سال چهارم انجام شد. نتایج نشان داد که اثر متقابل کود نیتروژن و غیر شیمیایی بر اکثر صفات فیزیولوژیک رشد، صفت اکولوژی (کارایی مصرف تشعشع) و صفات رنگیزه های فتوسنتزی معنی دار شد. اما هیچ یک از تیمارهای کودی و اثر متقابل آن ها بر میزان ماده موثره کلاله، تعداد گل، وزن تر گلبرگ، وزن تر کلاله و.وزن تر گل معنی دار نگردید. مقایسه میانگین اثر متقابل نشان داد که بیشترین میزان کلروفیل b در تیمار های ۵۰ و ۱۰۰ درصد به ترتیب (mg/ml ۶۱۱) و (mg/ml ۵۶۹) مربوط به کود نیتروژن همراه با تیمارهای ورمی کمپوست، کود زیستی به دست آمد. همچنین بیشترین میزان کلروفیل کل در تیمارهای ۵۰ و ۱۰۰ درصد به ترتیب (mg/ml ۱۳۶۷) و (mg/ml ۱۳۰۱) مربوط به کود نیتروژن همراه با کود زیستی می باشد. نتایج حاصل از اندازه گیری ماده خشک کل بیانگر آن بود که استفاده از کود ورمی کمپوست در هر ۳ سطح کود شیمیایی نیتروژن تقریبا در هر نوبت اندازه گیری باعث افزایش میزان ماده خشک شد. بیشترین میزان کارایی مصرف تشعشع (۰۲۷/۱ گرم بر مگا ژول) مربوط به تیمار ورمی کمپوست به همراه ۱۰۰ درصد کود نیتروژن بود که با بیشتر تیمار های دیگر اختلاف معنی داری نداشت. به طورکلی می توان بیان کرد که تیمار کودهای غیرشیمیایی (ورمی کمپوست) به همراه ۱۰۰ درصد کود نیتروژن به مراتب شرایط مناسب تری را برای بهبود رشد و افزایش کارایی مصرف تشعشع در زعفران فراهم می کند.

شاخص سطح برگ, کود زیستی, کارایی مصرف تشعشع, ماده خشک, نیتروژن