محمدعلی احمدی شاپورآبادی - Management and Planning Organization, Qom, Iran.
سیده لیلا متقی - Qom Education Organization. Qom, Iran.

هدف: هدف پژوهش حاضر ارزشیابی خط مشی توسعه روستایی در برنامه ششم توسعه است. استفاده از آموزه های حاصل از ارزشیابی اقدامات و نتایج خط مشی توسعه روستایی در کارایی و اثربخشی خط‎مشی توسعه روستایی در برنامه هفتم توسعه و تدوین الزامات آن جایگاه مهمی دارد. طرح پژوهش/ روش شناسی/ رویکرد: پژوهش حاضر از نظر هدف کاربردی و از نظر روش توصیفی است. در چارچوب کلی روش شناختی حاکم بر پژوهش به منظور ارزشیابی خط مشی توسعه روستایی مطابق با برنامه پنج ساله ششم توسعه از روش پایش خط مشی به بررسی اهداف، خروجی‎ها و پیامدهای خط مشی پیشرفت توسعه پایدار روستایی پرداخته می‎شود. جامعه آماری پژوهش شامل لوایح و قوانین بودجه و برنامه و نیز گزارش های عملکرد دولت و مجلس در حوزه توسعه و عمران روستایی از یک‎سو و پژوهش های مرتبط با نقد و ارزیابی برنامه ­های توسعه روستایی از دیگر سوست. در این راستا از تحلیل محتوای جهت دار مبتنی بر اسناد فوق در چارچوب روش پایش خط مشی استفاده گردید. یافته­ ها: ارزشیابی عملکرد خط مشی توسعه روستایی در برنامه­ های توسعه با تمرکز بر برنامه ششم توسعه بیانگر آن است که علی رغم موفقیت در خروجی ها، در بعد پیامدهای خود مطابقت چندانی با اهداف از پیش تعیین شده ندارند. همچنین، ارزشیابی اقدامات و خروجی­ های خط­مشی توسعه روستایی بیانگر عدم توازن جدی نسبت اعتبارات اشتغال و تولید (اقتصادی) به اعتبارات «کالبدی، خدماتی و زیربنایی» و عدم انطباق­پذیری اهداف و عناصر خط­مشی توسعه روستایی با لوایح و قوانین بودجه است. افزون بر این، یافته­ های حاصل از تجربیات مورد مطالعه در حوزه نقد و ارزیابی برنامه­ های توسعه روستایی، فقدان رویکردی جامع در طراحی الگوی پیشرفت و توسعه روستایی و فقدان متولی تخصصی و کارامد برای خط­مشی­ گذاری توسعه روستایی را منشا شکاف پیامدها و عدم تحقق پذیری مناسب اهداف و تکالیف خط­مشی توسعه روستایی در برنامه ششم توسعه نشان می دهد. ارزش/ اصالت پژوهش: این پژوهش علاوه بر کاهش شکاف نظری در حوزه مورد بررسی، ضمن تبیین چارچوب ارزشیابی خط‎مشی توسعه روستایی بر مبنای مولفه ­های توسعه پایدار روستایی، از نظر عملی نیز با استفاده از روش تحلیل خط مشی، امکان ارزشیابی عملکرد خط مشی توسعه روستایی را بر اساس آخرین اقدامات اجرایی در برنامه های توسعه فراهم می‎سازد.

Policy Making, Policy Evaluation, Rural Development, Policy Monitoring, The Sixth Development Plan, The Seventh Development Plan., خط مشی گذاری, ارزشیابی خط مشی, توسعه روستایی, پایش خط مشی, برنامه هفتم توسعه, برنامه ششم توسعه