اسماعیل کریمی - دانشگاه مراغه
ناصر علی اصغرزاد - دانشگاه تبریز
عزت الله اسفندیاری - گروه زراعت و اصلاح نباتات، دانشکده کشاورزی، دانشگاه مراغه

اهداف: باکتریهای محرک رشد ریزوسفری جداسازی شده از گیاهان غیرزراعی به دلیل برتری در کلنیزاسیون ریشه گیاهان با تشکیل بیوفیلم و سابقه مکرر در مواجهه با شرایط نامطلوب اقلیمی می توانند باعث افزایش رشد گیاهان زراعی گردیده و به عنوان کاندیدای مطلوب در تولید مایه تلقیح های کارآمد مورد استفاده قرار گیرند. مواد و روش ها: این آزمایش در شرایط کنترل شده با مایه زنی بذور گندم با نه باکتری محرک رشد (Bacillus atrophaeus ۱۰-۱، B. toyonensis ۲۹-۲، P. lautus ۲۹-۴ ، B. simplex ۳۲-۱ (B۴)، B. simplex ۸-۳، B. toyonensis ۱۸-۲، B. zhangzhouensis ۲۳-۳ ، B. atrophaeus ۳۹-۲، B. velezensis ۴۵-۴) در قالب طرح کامل تصادفی در سه تکرار انجام گردیده و ویژگی های رشدی گندم در شرایط غیرتنشی مورد بررسی قرار گرفت.یافته ها: نتایج مطالعات میکروسکوپی نشان دادند که باکتری ها مذکور می توانند در سطح ریشه گندم بیوفیلم با ساختارهای مختلف تشکیل دهند. صفات وزن خشک کل، وزن خشک ساقه، وزن خشک ریشه، وزن تر کل اندام هوایی، وزن تر ساقه و وزن تر سنبله، محتوای کلروفیل برگ دوم و ارتفاع گندم تحت تاثیر مایه زنی باکتریایی قرار گرفتند. باکتری B. toyonensis ۱۸-۲و باکتری B. zhangzhouensis ۲۳-۳ توانستند در مقایسه با تیمار بدون مایه زنی باکتریایی وزن خشک کل را به ترتیب ۱۵ و ۱۲ درصد افزایش دهند.نتیجه گیری: تشکیل بیوفیلم میکروبی توسط باکتری های محرک رشد جدا شده از گیاهان غیرزراعی در سطح ریشه گندم نشان داد که این باکتری ها توانایی بهره گیری از ترشحات ریشه گندم و استقرار در ریزوسفر این گیاه می باشند.

باسیلوس, مورفولوژی ریشه, میکروسکوپ کونفوکال, ریشه گندم, عملکرد بیولوژیک