خسرو محمدی - دانشگاه آزاد اسلامی واحد سنندج
امیر قلاوند - دانشگاه تربیت مدرس
مجید آقا علیخانی - دانشگاه تربیت مدرس
اسعد رخزادی - دانشگاه آزاد اسلامی واحد سنندج
بابک پاساری - دانشگاه آزاد اسلامی واحد سنندج
سید علی محمد مدرس ثانوی - دانشگاه تربیت مدرس
مختار اسکندری - دانشگاه تربیت مدرس
محسن جواهری - دانشگاه آزاد اسلامی واحد سنندج
غلامرضا حیدری - دانشگاه کردستان
یوسف سهرابی - دانشگاه کردستان

به منظور بررسی تاثیر روش های افزایش حاصلخیزی خاک بر عملکرد و کیفیت دانه کلزا  (Brassica napus L.)رقم طلایه در تناوب زراعی، یک آزمایش مزرعه ای طی سه سال زراعی ۸۷-۸۶، ۸۸-۸۷ و ۸۹-۸۸ در ایستگاه تحقیقات کشاورزی گریزه سنندج انجام گردید. آزمایش به صورت کرت های دو بار خرد شده در قالب طرح بلوک های کامل تصادفی در سه تکرار انجام شد. سه تناوب مختلف زراعی شامل نخود- آفتابگردان - گندم - کلزا (R۱)، کود سبز - نخود - کود سبز - گندم - کود سبز - کلزا (R۲) و کلزا-کلزا-کلزا (R۳) به عنوان عامل اصلی در نظر گرفته شدند. شش روش تامین کود پایه شامل کود دامی (N۱)، کمپوست (N۲)، کود شیمیایی (N۳)، کمپوست+ کود دامی (N۴)، کمپوست+ کود دامی+ کود شیمیایی (N۵) و تیمار شاهد (N۶) به عنوان سطوح عامل فرعی تعیین شدند و چهار ترکیب کود های زیستی شامل: باکتری های باسیلوس لنتوس و سودوموناس پوتیدا (B۱)، قارچ تریکودرما هارزیانوم (B۲)، باکتری های باسیلوس و سودوموناس + قارچ تریکودرما (B۳) و تیمار شاهد (بدون قارچ و باکتری) (B۴) به عنوان سطوح عامل فرعی - فرعی انتخاب شدند. نتایج نشان داد که اثر تناوب زراعی، منابع مختلف کود پایه و زیستی و اثر متقابل آن ها بر عملکرد دانه معنی دار است. در تناوب R۲ بیشترین عملکرد دانه کلزا تولید گردید. کاربرد توام کود های آلی و شیمیایی همراه با کود های زیستی (N۵B۳) نیز عملکرد دانه را افزایش داد. کلروفیل برگ به طور معنی داری تحت تاثیر تناوب، روش های مختلف کود دهی و اثر متقابل آن ها قرار گرفت. بیشترین میزان نیتروژن دانه (۹/۳۸ میلی گرم در گرم) و کمترین نسبت (N/S) در تیمار N۵ به دست آمد. کود های پایه تاثیر معنی داری بر درصد روغن و عملکرد روغن دانه داشتند.

تناوب, روغن, کلزا, کود آلی, کود زیستی