بهنام بهتری - دانشکده کشاورزی، دانشگاه تبریز
کاظم قاسمی گلعذانی - دانشکده کشاورزی، دانشگاه تبریز
عادل دباغ محمدی نسب - دانشکده کشاورزی، دانشگاه تبریز
سعید زهتاب سلماسی - دانشکده کشاورزی، دانشگاه تبریز
محمود تورچی - دانشکده کشاورزی، دانشگاه تبریز

به منظور بررسی اثر محدودیت آب بر ویژگی های مورفولوژیک و کارآیی مصرف آب دو رقم سویا، آزمایشی به صورت اسپلیت پلات در سال ۱۳۸۳ در مزرعه تحقیقاتی دانشکده کشاورزی دانشگاه تبریز انجام شد. تیمار­های آبیاری (I۱، I۲، I۳  وI۴) به ترتیب  آبیاری پس از  ۳±۶۰، ۳±۸۰ ، ۳ ±۱۰۰ و ۳±۱۲۰ میلی متر تبخیر از تشتک تبخیر کلاس A) در کرتهای اصلی و دو رقم سویا ( هاک و زان) در کرت های فرعی قرار گرفتند. نتایج نشان داد که رقم هاک برای تکمیل مراحل رشد و نمو خود به GDD (درجه روزهای رشد) کمتری در مقایسه با رقم زان نیاز دارد. گلدهی و رسیدگی برای رقم هاک حدود سه روز زودتر از رقم زان اتفاق افتاد. میانگین ­تعداد شاخه های فرعی در بوته، ارتفاع گیاه، عملکرد­های زیستی و دانه در شرایط آبیاری مطلوب (I۱ ) بیشتر از آبیاری های محدود (I۲، I۳  وI۴)  بود. با تشدید تنش کم آبی همه این صفات کاهش نشان دادند. بالاترین شاخص برداشت در تیمار آبیاری مطلوب (I۱ ) به دست آمد، اما این برتری در مقایسه با سایر سطوح آبیاری از نظر آماری معنی­دار نبود. بنابراین، کاهش آبیاری موجب بهبود کارآیی مصرف آب می­شود. با وجود این، با تشدید تنش کم آبی، حجم آب مصرفی در هر بار آبیاری افزایش و عملکرد دانه کاهش یافت. بر همین اساس به نظر می رسد که آبیاری با حجم کمتر و زمانهای نزدیک به هم برای تولید سویا مناسب­تر است.

سویا, کارآیی مصرف آب, کم آبی, عملکرد دانه