مجتبی زنگنه - قوه قضائیه
جلیل قنواتی - هیات علمی دانشگاه تهران
عبد الرضا علیزاده - هیات علمی دانشگاه تهران

هدف از نگارش این مقاله، بررسی امکان، چگونگی و چالش های نظری اعمال حقوق بنیادین در روابط حقوقی اشخاص خصوصی است، که با روش تحلیلی انتقادی انجام شده است. حقوق بنیادین غالبا ناظر به رفتار دولت است و در خصوص جریان حقوق مذکور در روابط بین اشخاص خصوصی به ندرت سخن گفته شده است. مفهوم مشروطه سازی حقوق خصوصی را می توان به معنای «مکلف نمودن اشخاص خصوصی به رعایت حقوق بنیادین مانند برابری، حفظ حریم خصوصی و آزادی، در مقابل یکدیگر» دانست. در نتیجه ی این فرآیند، ممکن است ماهیت حقوق و تعهدات مدنی، تمایز بین حقوق عمومی و حقوق خصوصی، و تشخیص دارندگان وظیفه ی احترام به حقوق بنیادین دستخوش تغییراتی شود؛ چالش های نظری سه گانه ای که، هر چند به توسعه ی مفهومی برخی تاسیسات حقوق خصوصی منتهی می شود، ولی در حقوق اروپایی با توسل به روش تاثیر غیر مستقیم، و در حقوق ایران، با توجه به ادبیات خاص مندرج در قانون اساسی در باب حقوق ملت و ساختار فقهی حاکم بر حقوق خصوصی، در پرتو روش تاثیر مستقیم قابل توجیه هستند. مهم ترین نتیجه ی تحقیق حاضر را می توان توجه به احیای حقوق اساسی در روابط خصوصی و اثبات غنای فقه اسلامی در رابطه با جذب حقوق بنیادین در روابط خصوصی دانست.

مشروطه سازی، حقوق خصوصی، حقوق بنیادین، حقوق ایران، قاعده ی لاضرر