فیروزه غفاری - استادیار گروه زنان و مامایی، پژوهشگاه رویان، پژوهشکده زیست شناسی و علوم پزشکی تولید مثل جهاد دانشگاهی، مرکز تحقیقات پزشکی تولید مثل، گروه اندوکرینولوژی و ناباروری زنان، تهران، ایران.
آرزو اعرابی پور - کارشناس ارشد مامایی، پژوهشگر پژوهشگاه رویان، پژوهشکده زیست شناسی و علوم پزشکی تولید مثل جهاد دانشگاهی، مرکز تحقیقات پزشکی تولید مثل، گروه اندوکرینولوژی و ناباروری زنان، تهران، ایران.

مقدمه: اندومتریوز یک بیماری التهابی مزمن است که بر روی باروری تاثیر می گذارد. مطالعه حاضر با هدف بررسی نقش بالینی مداخله جراحی و درمان کمک باروری در زنان نابارور مبتلا به اندومتریوز، بر اساس گایدلاین های بالینی اخیر انجام شد. روش کار: در مقاله مروری حاضر، مطالعات چاپ شده در پایگاه اطلاعاتی PubMed، Science direct، Scopus و Google scholar با استفاده از کلمات کلیدی اندومتریوز، آندومتریوما، درمان کمک باروری، ناباروری، باروری، لاپاروسکوپی، سیستکتومی و جراحی با استفاده از عملگرهای "و" و "یا" از ژانویه ۲۰۰۰ تا نوامبر ۲۰۱۹ مورد بررسی قرار گرفتند. کلیه گایدلاین های چاپ شده به زبان انگلیسی در زمینه لاپاروسکوپی و جراحی در آندومتریوز و ناباروری مورد بررسی قرار گرفت. یافته ها: تاکنون ۶ گایدلاین بین المللی در این زمینه به چاپ رسیده که در مقاله حاضر به بررسی این مقالات پرداخته می شود. بر اساس شواهد چاپ شده تاکنون،لاپاراسکوپی را نباید به طور روتین قبل از ART انجام داد و تنها هدف آن تشخیص آندومتریوز خفیف یا متوسط است، اما در صورت وجود اندومتریوز خفیف، برداشتن جراحی در نظر گرفته می شود، زیرا ممکن است باعث بهبود میزان حاملگی خود به خودی شود و در موارد شدیدتر بیماری (اندومتریوما و اندومتریوز نفوذی عمیق)، فواید جراحی قبل از ART هنوز نامشخص است و باید خطرات و فواید آن سنجیده شود. نتیجه گیری: بر اساس گایدلاین های موجود پیشنهاد می شود که تصمیم گیری در مورد جراحی در زنان نابارور مبتلا به اندومتریوز باید به صورت فردی و بر اساس انتخاب بیمار، سن و ذخیره تخمدانی، همراهی علائم آزار دهنده، سایر علل نازایی، محل ضایعه و خطر احتمالی تکرار جراحی انجام شود.

آندومتریوما, اندومتریوز, برداشتن کیست, جراحی لاپاروسکوپیک, درمان کمک باروری