نبی جهانتیغ - گروه مهندسی مکانیک، دانشکده فنی و مهندسی، دانشگاه زابل، زابل،
جمشید پیری - گروه مهندسی آب، دانشکده انشکده اب و خاک، دانشگاه زابل، زابل

تابش خورشیدی پارامتر اساسی مورد نیاز برنامه­های انرژی خورشیدی به­دلیل محدودیت­های تکنیکی و مالی در اقصی نقاط جهان اندازه­گیری نمی­شود و تعیین آن با روش­های تخمینی دقیق ضروری است. در این تحقیق، یک مدل برای تخمین تابش خورشیدی پراکنده­ی افقی روزانه با روش­های هیبریدی ماشین­بردار رگرسیونی، الگوریتم­های گرگ و هارمونی توسعه یافت. در بررسی اعتبار مدل، داده­های تابش خورشیدی اندازه­گیری­شده روزانه شهرهای مختلف با اقلیمهای متفاوت در قسمت آفتابی ایران(بندرعباس، کرمان، سنندج، سمنان و زاهدان) استفاده شد. پارامترهای ورودی مدل­ها، دمای متوسط، رطوبت نسبی، ساعت آفتابی، تبخیر و سرعت باد می­باشند. مقایسه تابش خورشیدی مدل هیبریدی با مقادیر اندازه­گیری­شده نشان­دهنده نتایج مطلوب بر اساس تحلیل آماری بوده و مدل ماشین بردار رگرسیونی - هارمونی روشی کارآمد و دقیق­ در مقایسه با سایر مدل­ها به­­ویژه مدل­های تجربی می­باشد. متوسط خطای بایاس مطلق بدست آمده، خطای مجذور متوسط ریشه و ضریب همبستگی برای ایستگاه زاهدان به ترتیب برابر با ۷۷/۱۴ مگاژول بر مترمربع، ۸۵/ ۲۶ مگاژول بر مترمربع و ۶۸/۰ برای معادله تجربی و مقادیر بدست آمده ماشین بردار رگرسیونی - هارمونی به ترتیب برابر با ۸۵/۱۳ مگاژول بر مترمربع ، ۵۸/۹ مگاژول بر مترمربع و ۷۱/۰ می­باشد.

تابش خوشیدی, تغییر اقلیم, ماشین بردار رگرسیونی, الگوریتم گرگ, الگوریتم هارمونی, تجربی