مریم غفاری جاهد - دانشجوی دکتری زبان و ادبیات فارسی دانشگاه حکیم سبزواری

ژرار ژنت در بحث روایت شناسی، به عناصر زمانی که در داستان نقش دارند اشاره می کند و این عناصر را دراشکال: تداوم، نظم و بسامد بیان می کند. هر یک از این عناصر می تواند به تنهایی یا در کنار سایر عناصر در پیشبردروایت، نقش داشته باشد. داستان های حماسی را نیز می توان بر اساس این دیدگاه بررسی نمود. اردشیر بابکان از شاهاندوره اشکانی است که روایت دوران زندگی و پادشاهی وی در کتب تاریخی و به ویژه در اثری به نام کارنامه اردشیربابکان به ثبت رسیده است. فردوسی نیز این داستان را با اندکی تفاوت در اثر بزرگ خود روایت کرده است. در اینپژوهش با توجه به روایت شناسی و سنجش سرعت روایت از دیدگاه ژرار ژنت، سه عنصر، تداوم نظم و بسامد رادر اینداستان بررسی نموده و به این نتیجه رسیده ایم که نظم و توالی منطقی در این روایت تابع روایت خطی است و دیدگذشته نگر و آینده نگر کمتر در آن به کار رفته است. بسامد نیز اغلب مفرد و مساوی بوده و بیشترین عنصر داستانیدر روایت شاهنامه برای ایجاد شتاب منفی، شامل توصیف و گفت و گو بوده که تحت تاثیر بر هم خوردن تعادل قراردارد و عامل شتاب مثبت نیز حذف بخشی از روایت و پرش از برهه های زمانی طولانی است.

اردشیر بابکان، شاهنامه فردوسی، ژرار ژنت، سرعت روایت