فاطمه بهاروند - دانشگاه آزاد اسلامی واحد دزفول

بررسی کنش های گفتار در متون ادبی، یکی از راه های درک و شناخت لایه های پنهان و تاثیر مورد نظر مبدا کلاماست، نوشتار حاضر درحوزه کاربردشناسی زبان وتحلیل گفتمان به مطالعه و بررسی کنش های گفتاری کتاب نفثهالمصدور پرداخته است. این پژوهش بر روی کتاب نفثه المصدور با بررسی اجمالی تفاسیر صورت گرفته است. روشمورد استفاده در این پژوهش، روش تحلیل محتوا است و واحد تحلیل، می تواند شامل یک جمله، یک کلمه یا چندجمله باشد که یک کنش را برسانند. ابتدا هر آیه به پاره گفتار تقسیم شده و سپس نوع کنش هر پاره گفتار مشخصگردیده است. پس از تجزیه و تحلیل داده ها و بر اساس نتایج حاصله مشخص شد که از مجموع ۱۰۷ کنش به کاررفته در این کتاب، کنش ترغیبی با تعداد ۶۱ مورد،کنش اظهاری با ۲۳ مورد و کنش عاطفی با ۲۲ مورد بیشترینمیزان کنش را در این کتاب دارند و کنش تعهدی با تعداد ۱ مورد کمترین میزان را به خود اختصاص داده است. تعدادزیاد کنش ترغیبی و اظهاری با توجه به مباحث مطرح شده در این کتاب کاملا قابل توجیه است؛ زیرا تبیین بیشتر درقالب کنش اظهاری و ترغیبی اثربخش است و بیان این مسائل کمتر رنگ و بوی عاطفی را می پذیرد. همچنین در اینبررسی نشان داده شده است که پاره گفتارهای این کتاب نه تنها کنش های متفاوتی دارند بلکه برخی از پاره گفتارهابیش از یک کنش دارند، ضمنا کنش اعلامی دراین کتاب استفاده نشده؛ زیرا این نوع کنش ها بیشتر در موقعیت هایرسمی مانند جلسه ی دادگاه استفاده می شود.

نفثه المصدور، نظریه کنش گفتاری، جان سرل