اسماعیل کشت کار - دانشگاه شهید بهشتی
منصور قربانی - دانشگاه شهید بهشتی
جعفر عمرانی - سازمان زمین شناسی و اکتشافات معدنی کشور

توده­های نفوذی محور کرج طالقان در البرز مرکزی با پراکندگی­های خاص، به شکل سیل، لوپولیت، فاکولیت، استوک و پلاگ در درون سنگ­های آذرآواری سازند کرج و معادل آن جای گرفته­اند. بر پایه­ی بررسی­های میکروسکوپی، ترکیب سنگ­شناختی این توده­ها مشابه بوده و شامل الیوین گابرو، الیوین مونزودیوریت، الیوین مونزونیت، پیروکسن مونزونیت به همراه دایک­های فلسیک از نوع سینیت است. مجموعه کانی­های تشکیل دهنده­ی این مجموعه شامل پلاژیوکلاز، ­فلدسپار، پیروکسن، الیوین و بیوتیت قلیایی است. بیوتیت یکی از شاخص­ترین کانی­های فرومنیزین در سنگ­های مورد بررسی است که از لحاظ ترکیبی بین قطب آنیت و سیدروفیلیت قرار گرفته و از نوع بیوتیت­های غنی از منیزیم است. بیشتر این بیوتیت­ها از نوع ماگمایی اولیه بوده و بخشی از آنها در گستره­ی بیوتیت­های دوبار متعادل شده قرار دارند. بیوتیت­­های مورد بررسی، در نمودارهای دوتایی و سه­تایی، که بر پایه­ی اکسیدهای Al۲O۳، MgO و FeO* استوارند، در گستره­ی کالک­آلکالن کوهزایی قرار می­گیرند. دمای جایگیری توده نفوذی زیاران  بر اساس تیتانیوم بیوتیت، بین ۶۴۰ تا ۷۷۰ درجه­ی سانتی­گراد محاسبه شده است. همچنین فشار محاسبه شده بر اساس آلومینیم کل بیوتیت برای این مجموعه گرانیتوئیدی بین Kb۲۷/۰ تا  Kb ۵۸/۲ (با میانگین Kb ۰۶/۱) است. محتوای آلومینیوم کل بیوتیت توده­های محور کرج-طالقان بین ۲۵/۲ تا ۰۱/۳ در تغییر است که بر اساس نتایج بدست آمده توسط یوشیدا و همکاران روی گرانیتوئیدهای ژاپن، سنگ­های زیاران توانایی خوبی در کانه­زایی مس- آهن و سنگ­های پراچان و شکرناب در کانه­زایی سرب و روی دارند.

Mineral chemistry, biotite total aluminum, Central Alborz, sill, Thermobarometry, شیمی کانی؛ آلومینیوم کل بیوتیت؛ البرز مرکزی؛ سیل؛ دما-فشارسنجی.