م.ح. کریم پور - دانشگاه فردوسی مشهد
ر. ر. لارج - دانشگاه تاسمانیا،
م. رزم آرا - دانشگاه فردوسی مشهد
ر. ا. د. پاتریک - دانشگاه منچستر

کانسار Cu-Ag-Au غنی از اسپیکولاریت قلعه زری در۱۸۰ کیلومتری جنوب شهرستان بیرجند و شرق ایران واقع شده است. سنگ­های میزبان بیشتر از نوع آتشفشانی کالک­آلکالن غنی از پتاسیم و با سن ۲ ± ۴۰ میلیون بوده و همچنین ماسه سنگ و شیل­های ژوراسیک نیز یافت می­شوند. سه رگه اصلی موازی و با شیب نزدیک قائم که سنگ­های مختلف را قطع نموده­اند در منطقه رخنمون دارند. کانسار قلعه ­زری از نوع Cu-Ag-Au غنی از اسپیکولاریت رگه­ای است. چندین کانی­ سولفوسالت از سری­های Cu-Pb-Bi و Ag-Pb-Bi در رگه­های مختلف شناسایی شدند. بر اساس مطالعات پاراژنز و میکروترمومتری چهار مرحله مهم کانی­سازی در منطقه شناسایی شدند. در مرحله اول اسپیکولاریت، کلریت، کوارتز، کالکوپیریت و سولفوسالت­های بیسموت (ایکنیت، متالدیت و وتیچنیت) تشکیل شدند. دمای همگن شدن این مرحله °C ۳۸۰ تا °C ۲۹۰ است. در مرحله دوم پیریت، کالکوپیریت، کلریت، کوارتز، ایکنیت، کوسالیت، ویتیچنیت، و کانی­های سری بیسوتینیت- ایکنیت تشکیل شده­اند. دمای همگن شدن این مرحله °C ۲۹۰ تا °C ۲۳۰ است. در مرحله سوم و چهارم اسپیکولاریت، کوارتز، کلسیت، پیریت، ایکنیت حاوی نقره و تعدادی کانی سولفوسالت غنی از نقره جدید شناسایی شدند. دمای همگن شدن این مرحله °C ۲۵۰ تا ۱۸۰ است. سولفوسالت­های غنی از نقره حاوی بیشترین میزان Te, As, Sb, و Se هستند. میزان املاح سیالات درگیر بین ۱ تا ۶ درصد NaCl و میزان CO۲ کمتر از ۱/۰ مول بوده است. براساس پاراژنز کانی­شناسی محلول گرمابی فوق اکسیدان بوده و log fO۲ بین ۱۳- تا ۲۸- بوده است. (در دمای °C ۳۰۰ ).

sulfosalt, aikinite, matildite and wittichinite Qaleh-Zari mine, Iran., سولفوسالت, ایکنیت, متالدیت, وتیچنیت, معدن قلعه زری و ایران.