نصیر عامل - دانشگاه تبریز
، محسن موید - دانشگاه تبریز
علی عامری - دانشگاه تبریز
منصور وثوقی عابدینی - دانشگاه شهید بهشتی
محسن موذن - دانشگاه تبریز

فورانهای آتشفشانی با سن پلیو-کواترنری در آذربایجان و شمال غرب ایران با خروج گدازه­های بازالتی همراه بوده­اند. گدازه­های بازالتی با ساخت منشوری واحدهای آذرآواری پلیو- پلیوستوسن و ته نشستهای آبرفتی را پوشانده­اند. مناطق مورد مطالعه واقع در استان­های آذربایجان­شرقی و غربی عبارتند از: منطقه منور در شمال تبریز، هریس، اهر، کلیبر، مهاباد، سلماس، ماکو، مرند (کشکسرای)، سراب، و زنوز. واحدهای سنگی مورد مطالعه عبارتند از الیوین­بازالت، تراکی­بازالت و بازالتهای­آندزیتی. در مقاطع میکروسکوپی، بافت میکرولیتیک پورفیری، هیالومیکرولیتیک پورفیری حفره دار و دولریتی دارند. بر پایه نتایج آنالیزهای شیمیائی، ماگمای تشکیل دهنده سنگها دارای ماهیت قلیایی به نسبتNa۲O/K۲O>۱  است. محیط زمین­ساختی نمونه­های مورد مطالعه در نمودار­های مورد استفاده در گستره قوس­های آتشفشانی که پس از برخورد بوجود آمده­اند قرار می­گیرند. بررسی الگوهای عناصر کمیاب خاکی برای نمونه­های مورد مطالعه نشان می­دهد که شیب عمومی تغییرات دارای روند نزولی است و نشانگر غنی شدگی سنگهای بازالتی از عناصر نادر خاکی سبک (LREE) و تهی شدگی از عناصر نادر خاکی سنگین (HREE) است. از بی­هنجاری­های دیگر در نمودارها، ناهنجاری منفی ضعیف عبارتند از Eu، Ta، Nb، و ناهنجاری مثبت و شاخص عناصر U، Th، La، Rb، Ba، Cs، است. بررسی الگوهای پراکندگی عناصر نادر خاکی، نشان دهنده تشکیل ماگما از یک خاستگاه گوشته ای استنوسفری (گارنت لرزولیت) است.

Basaltic eruptions, Azerbaijan, Plio-Quaternary basalts, Alkali olivine basalts, فوران های بازالتی, آذربایجان, بازالت های پلیو کواترنر, قلیایی الیوین بازالت.