مهدی پیروزی - دانشگاه تربیت مدرس
مجید قادری - دانشگاه تربیت مدرس
نعمت اله رشیدنژاد عمران - دانشگاه تربیت مدرس
ابراهیم راستاد - دانشگاه تربیت مدرس

کانسار فلوریت کمرمهدی در ۱۰۰ کیلومتری جنوب­باختری شهرستان طبس، در بلوک طبس و در پهنه ایران مرکزی واقع شده است. این کانسار از ۵ پیکره معدنی چینه­کران (stratabound) تشکیل شده که همه آنها در سنگ­های کربناته سازند شتری قرار دارند. قدیمی­ترین واحد سنگی منطقه، سنگ­های دولومیتی سازند شتری مربوط به تریاس است که در هسته تاقدیس کمرمهدی رخنمون دارند. راستای چین­خوردگی­های منطقه تقریبا شمالی- جنوبی است و گسل­های معمولی خاوری-باختری عمود بر محور چین­خوردگی در تاقدیس کمرمهدی جابجایی هایی را موجب شده اند. بر پایه مشاهدات صحرایی و میکروسکوپی، سه نوع کانه­زایی در منطقه معدنی مشاهده می­شوند: ۱- کانه­زایی درون­زاد اولیه: به­صورت لایه­ای و پراکنده­دانه و در تخلخل پرچینی دولومیکرایت­های سازند شتری. ۲- کانه­زایی درون­زاد تاخیری: به­صورت شکافه پرکن و رگه-رگچه­، پرکننده فضاهای خالی در دولومیت­های سازند شتری. ۳- کانه­زایی رگه ای هم روند با گسل­های معمولی: به­صورت رگه­ای در راستای گسل­های معمولی منطقه معدنی. بررسی شاره­های ­درگیر در کانه زایی­ های درون­زادی تاخیری و رگه ای نشان می­دهد که شاره­های درگیر در کانه زایی از نوع درون­زاد تاخیری با درجه ­شوری ۱۵ تا ۲۶ درصد وزنی هم­ارز NaCl و دمای همگن­شدن ۱۵۰ تا ۲۷۰ درجه سانتی گراد و در کانه زایی نوع رگه ای از درجه ­شوری ۴/۳ تا ۲/۲۰ درصد وزنی معادل NaCl و دمای همگن­شدن ۱۴۰ تا ۲۳۷ درجه سانتی گراد برخوردارند. مقایسه شاره­های ­درگیر در دو نوع کانه زایی یاد شده نشان می­دهد که شاره­های درگیر نوع درون­زادی از درجه­ شوری و دمای همگن­شدن بیشتری در مقایسه با شاره­های درگیر نوع رگه­ای برخوردارند. این واقعیت نشان می­دهد که کانه­زایی در کانسار چینه کران فلوریت کمرمهدی در ارتباط با سازند شتری و از کانسارهای غنی از فلوئور نوع دره می­سی­سی­پی است.

Stratabound fluorite deposit, Fluid inclusions, F-rich MVT, Kamar-Mehdi, Iran, کانسار فلوریت چینه کران, شاره های درگیر, کانسار نوع دره می سی سی پی, کمرمهدی, ایران.