رقیه ذبیحی - دانشگاه فردوسی مشهد
خسرو ابراهیمی - دانشگاه فردوسی مشهد
محمدحسین زرین کوب - دانشگاه بیرجند

گستره­ی مورد بررسی در استان خراسان جنوبی، حدود ۹۰ کیلومتری جنوب غربی بیرجند قرار گرفته است. این منطقه در طول شرقی”۵۰  ’۰۰   ۫۵۹ تا ’’ ۲۰  ‘ ۰۶ ۫۵۹ و عرض شمالی” ۲۰’ ۲۶ ۫۳۲  تا “ ۳۲ ‘ ۲۹  ۫۳۲ قرار گرفته است. از نظر زمین ساخت در پهنه­ی بلوک لوت قرار دارد. واحدهای آتشفشانی کم عمق ائوسن منطقه، به وسیله­ی محلول های گرمابی شدیدا دگرسان شده­اند و ذخیره­ی معدنی خاک رس کائولینیتی شده را در گستره­ی شیخ آباد تشکیل داده است. کانی­های اصلی نهشته­ی معدنی از کوارتز، کائولینیت و مونت موریونیت و کانی­های فرعی مسکویت، آلبیت، اورتوکلاز و ژیپس تشکیل یافته­اند. بررسی­های شیمیایی نشان می­دهد که ماده­ی معدنی دارای اکسید سیلیسیم با میانگین ۱۸/۶۳ درصد و اکسید آلومینیوم با میانگین ۰۶/۲۲ درصد، که نسبت به ترکیب شیمیایی ایده­آل کائولین (SiO۲:۴۶/۵%، Al۲O۳: ۳۹/۵ %)، فاصله دارند. کائولین این منطقه دارای میانگین ۵۳/۰ درصد اکسید سدیم، ۹۰/۳ درصد اکسید پتاسیم و ۸۸/۰ درصد اکسیدآهن است. با توجه به ویژگی­های صنعتی خاک رس کائولینیتی شده­ی شیخ آباد که عبارتند از MOR خام با مقادیر ۴۹ تا ۱/۵۶ کیلوگرم نیرو بر سانتی­متر مربع، پرت گرمایی (LOI) پایین با میانگین ۶۹/۴ درصد، رنگ پخت سفید تا زرد روشن و صفر بودن میزان درصد جذب آب، حتی بدون فرآوری، برای صنایع کاشی سازی کاربرد دارد.

Argillic alteration, mineralogy, kaolinite, montmorillonite, industrial applications, دگرسانی آرژیلیک؛ کانی شناسی؛ کائولینیت؛ مونت موریونیت؛ ویژگی های صنعتی.