محمدحسین زرین کوب - دانشگاه بیرجند
پوریا کتابی - دانشگاه بیرجند
محمد شیوا - دانشگاه بیرجند
محسن عسگری - شرکت حدید سنگ پویا

بر اساس مشاهدات صحرایی، داده­های مغناطیسی و آنالیزهای شیمیایی در منطقه­ی حاج الیاس واقع در شمال باختری نهبندان، یک توده­ی آهنی در درون سنگ آهک­های دولومیتی کرتاسه زیرین شناسایی شد. نفوذ یک توده­ی دیوریت پورفیری آهن­دار به درون سنگ­های کربناتی باعث کانی­زایی آهن در این منطقه شده است. بررسی حدود ۷۵۰ متر مغزه­های به­دست آمده از ۷ گمانه­ی پی­جویی در منطقه، نشان داد که کانی­زایی در مرز تماس توده­ی دیوریتی با سنگ آهک­های دولومیتی رخ داده است. مگنتیت، هماتیت و لیمونیت کانه­های این زون هستند. پلاژیوکلاز، کوارتز، کلسیت، دولومیت، گارنت، کلینوپیروکسن، هورنبلند، تورمالین، هرسینیت، سرپانتین، اپیدوت، پیریت، اسفالریت و کالکوپیریت باطله­های این زون را می­سازند. گارنت بیشتر ترکیب آندرادیتی دارد. مگنتیت در درون شکستگی­ها به هماتیت و لیمونیت دگرسان شده است. میانگین عیار آهن در زون کانه­دار،۷۰ درصد است. عیار مس و روی خیلی پایین است. بر اساس داده­های کانی­شناسی، کانی­زایی در حاج الیاس با اسکارن نوع کلسیمی _منیزیمی همراه است.

calcic-magnesium skarn, Iron, Haj Elyas, east of Iran., اسکارن کلسیمی؛ منیزیمی؛ آهن؛ حاج الیاس؛ خاور ایران.