عباداله طولابی نژاد - دانشگاه سیستان و بلوچستان
حبیب بیابانگرد - دانشگاه سیستان و بلوچستان
احمد احمدی خلجی - دانشگاه لرستان

توده ی گرانیتوئیدی سفیدکوه در باختر شهرستان نهبندان، استان خراسان جنوبی واقع شده و از دیدگاه زمین شناسی ایران در بخش خاوری پهنه­ی لوت قرار دارد. این توده دارای طیف ترکیبی گرانیت (مونزو- سینوگرانیت)، گرانودیوریت و تونالیت بوده و دارای برونبوم های ریزدانه­ی فلسیک با کانی شناسی مشابه توده اصلی است که ترکیب کانی های اصلی آن کوارتز، پلاژیوکلاز، میکروکلین، ارتوز و بیوتیت است که به منظور تعیین شیمی کانی ها و دماسنجی با ریزپردازش الکترونی (EPMA) آنالیز شدند. پلاژیوکلازها در توده­ی گرانیتوئیدی اغلب دارای ترکیب آندزینی و گاهی آلبیتی و در برونبوم ها بیشتر آندزینی هستند، مقدارآنورتیت پلاژیوکلازها از بخش های مرکزی به حاشیه کاهش نشان می دهد که بیانگر منطقه بندی عادی در آن هاست. فلدسپات های قلیایی برونبوم ها در گستره­ی سانیدین و در توده­ی گرانیتی در گستره­ی ارتوز قرار می گیرند. بیوتیت های گرانیت ها از نوع اولیه ماگمایی، آهن دار و در گریزندگی پایین اکسیژن و شرایط احیایی تشکیل شده اند در حالی که بیوتیت های برونبوم ها در گریزندگی بالای اکسیژن، شرایط اکسایش تشکیل و از نوع منیزیم دار و اولیه ماگمایی می باشند. زمین دماسنجی فلدسپات ها و بیوتیت ها در دمای بین ۵۰۰ تا ۷۵۰ درجه ی سانتیگراد برای واحد گرانیتی و دمای ۶۵۰ تا ۹۵۰ درجه ی سانتیگراد را برای برونبوم ها نشان می دهند. بررسی های شیمی کانی ها نشان می دهد که گرانیت ها (ماگمای پرآلومین) و برونبوم ها از یک ماگمای آهکی – قلیایی وابسته به حواشی فعال قاره ای تشکیل شده اند.

Sefidkuh, Nehbandan, thermometry, granitoid, enclave., سفیدکوه؛ نهبندان؛ زمین دماسنجی؛ گرانیتوئید؛ برونبوم.