محمدمهدی سلطان دلال - Ph.D. Professor, Food Microbiology Research Center, Division of Food Microbiology, Department of Pathobiology, School of Public Health, Tehran University of Medical Sciences, Tehran, Iran
نرگس ترکاشوند - Msc. Student, Division of Food Microbiology, Department of Pathobiology, School of Public Health, Tehran University of Medical Sciences, Tehran, Iran
محمد کاظم شریفی یزدی - Ph.D. Professor, Zoonosis Research Center, Department of Medical Laboratory Sciences, School of Allied Medicine, Tehran University of Medical Sciences, Tehran, Iran
مریم موسیوند - BSc. Department of Microbial Biotechnology and Biosafety, Agricultural Biotechnology Research Institute of Iran, Karaj, Iran
مریم هاشمی - Ph.D. Assistant Professor, Department of Microbial Biotechnology and Biosafety, Agricultural Biotechnology Research Institute of Iran, Karaj, Iran

زمینه و هدف: زایلانازها به طور گستردهای در صنایع مختلف غذایی، خوراک دام و طیور، کاغذ و خمیر کاغذ، صنایع دارویی کاریرد دارند. میکروارگانیسم های متعددی قادرند با مکانیسم های متفاوت، آنزیم زایلاناز را تولید نمایند که در بین آنها باسیلوس ها یکی از منابع مهم تولید آنزیم های تجاری هستند. نظر به اینکه محیط کشت زایلان محیط گران قیمتی است و از نظر اقتصادی جهت تولید آنزیم زایلاناز توسط Bacillus subtilis S۷e مقرون به صرفه نمی باشد؛ لذا در این مطالعه تلاش گردید تا با جایگزین نمودن پسماندهای کشاورزی- صنعتی در تخمیر غوطه ور به عنوان منابع کربن و ازت، تولید آنزیم زایلاناز بالاتر از سطح محیط زایلان ( U/l ۱۰۰۴۸ ) باشد.   روش کار: در این بررسی سویه بومی Bacillus subtilis S۷e ابتدا در محیط کشت پابه با زایلان کشت داده شد، سپس در ۳ دمای ۳۰، ۳۷ و ۴۰ درجه سانتی گراد گرمخانه گذاری صورت گرفت. سپس منابع ازت (کنجاله کلزا، کنجاله سویا، بذر گوجه فرنگی، بذر چای، پپتون، ویناس الکل، کازئین و آمونیوم سولفات) جایگزین عصاره مخمر و عصاره گوشت و منابع کربن (ملاس، سبوس گندم، سبوس برنج، ضایعات شالی کوبی، پسماند گلوتن، پسماند مالت، پودر آب پنیر و باگاس) جایگزین زایلان محیط کشت شدند.   نتایج: در این بررسی بیشترین فعالیت آنزیمی در دمای ۳۰ درجه سانتی گراد بعد از ۴۸ ساعت گرمخانه گذاری مشاهده شد ( U/l ۶۱۸۳). کنجاله کلزا با فعالیت آنزیمی ( U/l ۱۰۰۴۸) بهترین منبع ازت Bacillus subtilis S۷e و ملاس با فعالیت آنزیمی ( U/l ۳۷۵۹) بهترین منبع کربن گزارش گردید.   نتیجه گیری: از آنجا که یکی از عوامل مهم در مدیریت تولید آنزیم استفاده از محیطی مقرون به صرفه از نظر اقتصادی است به منظور کاهش هزینه های تولید، ضایعات کشاورزی- صنعتی (کنجاله کلزا و ملاس) گزینه بسیار مناسبی به شمار می آیند.

Xylanase, Bacillus subtilis, Xylan, Submerged fermentation, Industrial-agricultural wastes, زایلاناز, باسیلوس سوبتیلیس, زایلان, تخمیر غوطه ور, پسماندهای کشاورزی- صنعتی