فرزانه ولی زاده - MD. Deputy of Health, Mazandaran University of Medical Sciences, Babolsar, Iran
عزیزالله باطبی - MD. Assistant Professor, Department of Education and Promotion Health, Tehran University of Medical Sciences, Tehran, Iran
ابوالقاسم پوررضا - Ph.D. Professor, Department of Education and Promotion Health, Tehran University of Medical Sciences, Tehran, Iran
آزاده دیلمی - BSc. Deputy of Health, Mazandaran University of Medical Sciences, Mazandaran, Iran

زمینه و هدف: تالاسمی ماژور یکی از شایعترین اختلالات ژنتیکی اتوزومال مغلوب در دنیاست. از این رو در برنامه های پیشگیری در اولویت قرار دارد. انجام غربالگری تالاسمی در زمان ازدواج ،یکی از موفق ترین گام­های پیشگیری ازبروز بیماری تالاسمی در کشور می باشد. روش­کار: این تحقیق، یک مطالعه توصیفی – تحلیلی مداخله­ای است که طی دو مرحله در شهرستان بابلسر انجام شده است، در مرحله اول مطالعه توصیفی گذشته نگری است که طی آن به بررسی علل زمینه ساز بروز بیماران تالاسمی زیر ۱۸ سال (متولدین سال­های بعد از سال ۱۳۷۶) پرداخته و در مرحله دوم روش مطالعه تحلیلی مداخله­ای است که با انجام غربالگری مجدد تالاسمی که همراه با آزمایشات قبل بارداری یا اوایل بارداری انجام شده، می­باشد. نتایج: مرحله اول این بررسی، مطالعه توصیفی مقطعی است که بر روی پرونده ۲۵ بیمار تالاسمی زیر ۱۸ سال انجام شد که ۱۵ بیمار (۶۰%) والدین شان مزدوجین قبل از ۱۳۷۶ بوده­اند که والدین ۴ بیمار (۱۶%) دارای فرزند تالاسمی ماژور بودند (s۲). والدین ۱۰ بیمار دیگر (۴۰%) مزدوجین بعد از سال ۷۶ بوده­اند (s۱). با توجه به نتایج فوق، در مرحله دوم تحقیق، از مهرماه سال ۸۵ یک برنامه مداخله­ای تحت عنوان غربالگری تالاسمی بر روی ۹۷۵۰ نفر از مادران باردار و یا پیش از بارداری انجام شد، که نتایج این برنامه مداخله­ای، شناسائی ۲۰ زوج ناقل بتا تالاسمی جدید، شامل: ۱۰ زوج از مزدوجین قبل از ۱۳۷۶ و ۱۰ زوج از مزدوجین بعد از ۱۳۷۶ (بدون مجوز رسمی ازدواج، خطای آزمایشگاهی و هموگلوبینوپاتی ها)، که پس از شناسائی این ۲۰ زوج ناقل بتا، در اسرع وقت ارجاع به مرکز ژنتیک شدند که از تولد ۴ نوزاد تالاسمی ماژور پیشگیری شد. نتیجه گیری: با توجه به بررسی نتایج این مداخله در ۹ سال اخیر (۹۴-۱۳۸۵)، با شناسایی بهنگام، از تولد ۴ نوزاد تالاسمی پیشگیری نمود که در مقایسه بروز ۱۸ نوزاد تالاسمی در ۹ سال قبل از اجرای طرح مذکور (۱۳۷۷-۸۵) به روش (before-after RCT-)،  می­توان به ارزشمندی این طرح پی برد.

Beta Thalassemia, Pregnant Maternal, Screening, Babolsar, بتا تالاسمی, مادران باردار, غربالگری, بابلسر