حسن صحرایی - دکترای گروه شیلات، دانشکده منابع طبیعی، دانشگاه گنبد کاووس،گنبد کاووس، ایران. (مسوول مکاتبات)
سید علی اکبر هدایتی - دانشیار گروه شیلات، دانشگاه علوم کشاورزی و منابع طبیعی گرگان.
ثارالله یارمحمدی بربرستانی - گروه فیزیولوژی دام و طیور، دانشکده علوم دامی، دانشگاه علوم کشاورزی و منابع طبیعی گرگان.
محمد فخریان - دکترای شیلات، دانشکده منابع طبیعی و محیط زیست، دانشگاه آزاد اسلامی واحد علوم تحقیقات، تهران

زمینه و هدف: با گسترش نانو تکنولوژی و مهندسی مواد، نانو ذرات مختلفی با خصوصیات تازه و نو ظهور ساخته شده و علی رغم این­که پتانسیل اثرات سمی آن­ها در بسیاری از مواد ناشناخته است، این مواد کاربرد های روز افزون نیز یافته اند. از این­رو در تحقیق حاضر به بررسی اثرات بافتی تغذیه با منابع مختلف آهن و روی در ماهی  کپور معمولی (Cyprinus carpio) پرداخته شد. روش بررسی: برای این منظور ابتدا تعداد ۴۲۰ قطعه ماهی کپور معمولی (با میانگین وزن اولیه ۷/۴±۴۵ گرم) تهیه گردید، سپس ماهیان ضدعفونی و به مدت ۱۰ روز با شرایط آزمایش­گاهی سازش یافتند. پس از آن ماهیان به صورت تصادفی به هفت گروه تقسیم شدند، گروه اول به عنوان شاهد در نظر گرفته شد و سایر گروه ها به ترتیب مقادیر ۱۰، ۵۰ و ۱۰۰ میکرو گرم از نانوذرات آهن و روی را در هر گرم غذا به مدت ۶۰ روز دریافت کردند. یافته­ ها: مطالعات میکروسکوپی اندام­های مورد مطالعه (کبد، کلیه) نشان داد که با افزایش میزان نانو­ذرات، آسیب­های هیستو­پاتولوژیک در کبد بیش­تر می­شود، اما سلول­های بافتی در مقادیر متوسط و کم هر دو نانوذره و در مقدار بالای نانوذره آهن با برداشتن عامل القایی می­توانند دوباره فعالیت فیزیولوژیک خود را از سر بگیرند اما در مقدار بالا روی این ترمیم بافتی بر خلاف نانو ذرات آهن به­صورت برگشت­پذیر نبود. بحث و نتیجه ­گیری: از نتایج فوق چنین می­توان استنباط کرد که افزایش مقدار نانو ذرات مورد نظر می­تواند از عوامل موثر در افزایش آسیب های بافتی بر بافت اندام های مورد مطالعه باشد.

نانو تکنولوژی, کپور معمولی, آسیب های هیستو پاتولوژیک, نانوذره آهن و روی