یاسر ملازئی - دانشجوی دکتری گروه تاریخ، دانشکده ادبیات و علوم انسانی، دانشگاه تهران، تهران، ایران

در عصر صفویه ۹۰۷-۱۱۴۸ ه.ق الگوها و سنت های تاریخ نگاری ایرانی، در عین استمرار، دچار دگرگونیشد. در بین انواع متون تاریخ نگاری برجای مانده از این دوره، تواریخ عمومی یکی از جنبه های پررونق سنتتاریخ نگاری صفوی به شمار می روند که نمونه ای از آن زبدهالتواریخ است. این اثر توسط یکی از اعضای خاندانمنجم یزدی، یعنی ملاک مال منجم تالیف شده، حوادث را از ابتدای عالم تا سال ۱۰۸۹ ه.ق در برمی گیرد و تاکنونچند مرتبه به مرحله تصحیح رسیده است. هدف مقاله پیشرو، بررسی یکی از نمونه های تصحیح شده این اثر استکه غلامرضا مهدوی روانجی، تصحیح آن را برعهده داشته و توسط پژوهشگاه حوزه و دانشگاه منتشر شده است. از آنجا که مبنای اصلی مصحح در تصحیح این اثر، نسخه خطی کتابخانه مجلس شورای اسلامی شماره ۹۵۴۴ بوده، مقاله پیشرو میکوشد تا مقابله و مقایسهای بین نسخه خطی کتابخانه مجلس با متن تصحیح شده آن توسطمهدوی راونجی انجام داده و ملاحظاتی انتقادی درباره تصحیح نسخه خطی آن ارائه نماید. یافته های این پژوهشنشان می دهد که آشفتگی و پراکندگی هایی در این متن مصحح مشاهده می شود که میتوان آن را در سه قالب:برداشت های نادرست مصحح از متن، وجود جاافتادگی در کلمات و جابه جایی حروف آن و اشکالات موجود درسالشماری ها، دسته بندی کرد. از سوی دیگر، به همان اندازه که فرایند تصحیح نسخه های خطی در پژوهش هایتاریخی و ادبی از اهمیت برخوردار است، ضرورت اتخاذ رویکردی انتقادی در تصحیح این نسخه ها، نیز وجود دارد.

نسخه خطی، زبدهالتواریخ، تاریخ نگاری صفوی، ملاکمال منجم