علیرضا تهمتنی - دانشجوی دکتری فلسفه ی هنر، دانشگاه آزاد اسلامی-واحد تهران شمال

مسئله ی وحدت وجود، به عنوان یکی از مبانی عرفان نظری، در جایگاه یکی از بحث برانگیزترین مسائل عرفانی-فکری تاریخ مورد توجه مدام بوده ا ست . و می توان هنر ایرانی-ا سلامی را با لحاظ این مسئله مورد تاویل و تاملقرار داد.نظریه وحدت وجود، خوا سته یا ناخوا سته ، در طی اعصار، درونمایه ی آثاری از هنرهای مختلف بوده ا ست. اینمفهوم گاه به شکل مستقیم و گاه در قالبی استعاری نمود یافته است. بصورتی سمبولیک باری در طراحی ونقوش تزئینی معماری و گاه در قالب نگاره ها و نقوش شم سه و ترنج قالی خودنمایی کرده است و هنگامی خالدر شعر بوده و دفعه ای نور سفید در میان انوار ، زمانی «یک» در اعداد و گاهی هم نقطه در میان اشکال ، که هر آن، نمودی از وحدت بوده است.نوشتار پیش رو در پی تاملی ست بر مسئله «وحدت وجودی» در عرفان و ظهور و بروز این مفهوم در هنر ایرانی اسلامی ، مشخصا در فرش. و به گونه ای خط و ربط میان وحدت وجودی از عرفان نظری و شمایل شناسی هنریمدنظر قرار خواهد گرفت. از این روی بعد از نیم نظری به مفهوم مسئله ی «وحدت وجود»، نمود آن در هنرهای ایرانی-اسلامی مورد واکاوی قرار خواهد گرفت و در این مجال با درنگی بیشتر به فرش ایرانی پرداخته خواهد شد.

وحدت وجود، فرش ایرانی، ترنج، عرفان نظری، تشکیک، هنر ایرانی-اسلامی