لیلا بابازاده میری - کارشناسی ارشد معماری،دانشگاه آزاد اسلامی واحد کرمانشاه
یاسر شهبازی - دانشیار گروه معماری،دانشگاه هنر اسلامی تبریز

زلزله پدیده است که از گذشته در کشور ما وجود داشته است.چهار زلزله از مهیب ترین زلزله های جهان در قرن بیستممیلادی در ایران اتفاق افتاده و گزارش سال ۲۰۰۲ برنامه عمران ملل متحد تحت عنوان " کاهش ریسک بلایا،چالشتوسعه"، ایران را دومین کشور جهان از لحاظ مرگ میر ناشی از زلزله معرفی نموده است. بررسی وضعیت زمین شناسینشان می دهد ایران منطقه ای با فعالیت لرزه خیزی و گسل های بسیار است که این امر در طراحی و ساخت بناها باید بهعنوان عاملی تاثیرگذار در نظر گرفته شود. استان کرمانشاه که در غرب ایران قرار دارد بر روی گسل سراسری زاگرس وتراست زاگرس که از شرق و شمال شرقی آن می گذرد،قرار دارد که بیش از ۵۸ درصد آبادی های استان در کنار گسل هااستقرار یافته اند . منطقه تاریخی هورامان یک محدوده جغرافیایی کوهستانی،با وسعتی برابر ۱۸۴۰ کیلومتر مربع استکه بخشی از آن در ایران، در استان های کردستان و کرمانشاه و بخش دیگر آن در شرق اقلیم کردستان در کشور عراقواقع شده است. با توجه به زلزله خیز بودن منطقه اورامانات و مجاورت این ناحیه با گسل های فعال امروزه شاهد آنهستیم که بسیاری از ویژگی های معماری بومی به دلیل ضعف و یا محدودیت هایی که در ویژگی مصالح وساختار بومآورد منطقه وجود داشته است از لحاظ مقابله با نیروهای زلزله کارایی مناسبی ندارد.لذا در این مقاله سعی بر این شدهاست پس از شناخت و معرفی خصوصیات اقلیمی و کالبدی روستاهای واقع در این ناحیه، به تاثیر اقلیم بر شکل گیریفضاها و عناصر معماری این منطقه پرداخته شود و معماری بومی منطقه کوهستانی اورامانات را با توجه به زمینه وپایداری محیط بررسی نماییم.سپس به معرفی و تحلیل نیروهای لرزه ای و نقش طراحی لرزه ای در جذب انرژی هایزمین وچگونگی مقابله با نیروی مخرب آن در بنا از طریق بهبود ویژگی های سازه و ساختارهای معماری پرداخته شدهاست.بدین منظور با استفاده از روش تحقیق تحلیلی-تفسیری و به کمک جمع آوری اسناد و مطالعات کتابخانه ای، باتحلیل نقش طراحی لرزه ای در بهبود سازه و مقایسه کیفی ویژگی ها و نقاط قوت و ضعف مصالح بوم آورد،راهکارهاییجهت افزایش توان عملکردی آنها در راستای افزایش مقاومت ساختمان در برابر زلزله در راستای تلفیق هرچه بیشترمعماری اورامانات با زمینه آن ارائه گردیده است.

معماری بومی،اورامانات،زلزله،مسکن روستایی