رضا حیدری
سعید حامدی

روانشناسی محیطی بررسی متقابل میان فرد و کالبد وی است در چنین تاثیر متقابلی فرد محیط را دگرگونمی کند و هم زمان، رفتار و تجارب فرد توسط محیط دگرگون می شود. در این راستا شناخت انسان و ویژگی های محیط زندگی اوو چگونگی برقراری رابطه میان این دو عامل اهمیت دارد. این مقاله مروری بر دانش روانشناسی محیطی، رابطه ی دو طرفه بین محیطو انسان و همچنین نظریه ها و مکاتب این حوزه و تاثیر کیفیت محیط ساخته شده بر رفتار و روان انسان داشته است. از این روبررسی عوامل محیطی از جمله نور، رنگ، موسیقی و آسایش حرارتی در محیط زندگی انسان حائز اهمیت می باشد و با تغییر درهرکدام از این عوامل باعث آرامش یا بلعکس سلب آرامش از افراد استفاده کننده از آن محیط می شود که به تبع آن امکان دارد باعثاختلال در رفتار و روابط آنان شود. در این مقاله از پژوهش تحلیلی – توصیفی، رویکرد کیفی و روش تحلیل محتوی استفاده شدهاست و با توجه به نظری بودن موضوع پژوهش به بررسی اسناد و متون در خصوص تاثیرات ویژگی های موسیقی بر روان انسان بهاطلاعات جامع تری دست یافتیم.بنایی که به چشم شما زیباست اگر همان را بر اساس آن قرارداد » نت نویسی « کنیم به گوش شما هم زیبا خواهد بود و برعکسمعماری و موسیقی دو عرصه ی هنریاند که توسط انسان خلق و درک می شوند. موسیقی بیشتر در بعد زمان معنادار میشود و معماریدر بعد مکان. گرچه مواد و مصالح خام این دو هنر از یکدیگر متفاوتند اما در فضای ذهنی مشابه و توسط ابزار فکری خاص و مشابهیسازماندهی میشوند. این ابزار در حقیقت همان اصول و قواعدی هستند که هنرمند هنگام خلق اثر خود از آنها بهره می برد.هدف ازاین پژوهش، فهم چگونگی شکل گیری اثر معماری یا موسیقیایی و فصل مشترک آنهاست تا پس از شناخت این فصل مشترک کههمان فضاست، ابزارها، اصول و مفاهیمی بتوان استخراج کرد که برای آفرینش اثر هنری، خواه یک بنای معماری باشد خواه یکقطعه ی موسیقی، در عرصه تبدیل این هنرها به یکدیگر برای رسیدن به درک و احساس مشابه استفاده شود.در این راستا، ابتدا بهفرهنگ به عنوان عامل زیربنایی در خلق اثر و سپس به فرآیند ذهنیای که در مراحل آفرینش اثر هنری در ذهن هنرمند صورتمی پذیرد پرداخته می شود.آنگاه فضا به عنوان عامل پیوند معماری و موسیقی و نیز فصل مشترکی که اصول و مفاهیم از آن نشاتمی گیرد بررسی میشود. سپس این اصول و مفاهیم که همان ابزارهای سازماندهی اثر هنری در عرصه تبدیل این هنرها به یکدیگرهستندمعرفی می گردند. در نهایت نمونه هایی کاربردی از بکارگیری این ابزارها به عنوان شاهدی بر این مدعا ارائه میگردد که میتوان با استفادهاز این ابزارهای مشترک، بنای معمارانه ای خلق کرد که حسی مشابه با موسیقی متناظرش در انسان ایجادکند بدین ترتیب میتوانگفت که گرچه معماری و موسیقی در دو عرصه متفاوت هنری قرار دارند و بعد خاصی از احساس و ادراک انسانی را مورد توجه وتاکید قرار میدهند اما قواعد و اصول خاصی بر آنها حاکم است که در هر دو وجود دارند و میتوانند به عنوان ابزارهایی در دستهنرمند حین آفرینش اثر هنری برای بیان و انتقال احساس و درک مشابه به کار روند.

معماری، موسیقی، فضا، ریتم، معماری ایرانی