وحید جاهد - ، مرکز تحقیقات آسیب های شیمیایی، دانشگاه علوم پزشک بقیه الله (عج)، تهران، ایران
سید هاشم دریاباری - ، مرکز تحقیقات آسیب های شیمیایی، دانشگاه علوم پزشک بقیه الله (عج)، تهران، ایران
خسرو جدیدی - ، مرکز تحقیقات آسیب های شیمیایی، دانشگاه علوم پزشک بقیه الله (عج)، تهران، ایران
حسین آقاملائی - مرکز تحقیقات آسیب های شیمیایی، دانشگاه علوم پزشکی بقیه الله (عج)، تهران، ایران

آسیب های چشمی یکی از رایج ترین عوارض عوامل شیمیایی به­ ویژه گاز خردل است که در بلندمدت نیز درگیری­ های زیادی را نشان می­ دهد. قرنیه مهم ترین عضو تشکیل دهنده چشم است که بسیاری از این آسیب ها به دلیل اختلالات در این بافت ایجاد می شود. در حال حاضر، پیوند قرنیه متداول ترین راه درمانی آسیب های قرنیه به شمار می رود که به­ دلیل کمبود اهداکننده، ردشدن پیوند و همچنین امکان انتقال بیماری از اهداکننده به گیرنده با محدودیت هایی روبرو است که نیاز به یک روش درمانی مفید با بازدهی بالا را نیز ایجاب می کند. سلول های بنیادی با قابلیت تکثیر و تمایز به بافت های هدف، نقش بسیار مهمی در روش های بازسازی نوین ایفا می کند. این سلول ها از منابع مختلف غیر چشمی مانند مغز استخوان، چربی و بند ناف و منابع چشمی در لایه های قرنیه نیز قابل حصول هستند. انتقال مستقیم و غیرمستقیم سلول های بنیادی با منابع مختلف چشمی و غیرچشمی به لایه های آسیب دیده قرنیه و پس از آن تمایز به سلول های اختصاصی قرنیه و بازسازی آن به عنوان یک روش درمانی کاربردی در دهه های اخیر موردتوجه قرار گرفته است. با توجه به سرعت پیشرفت بالا در این زمینه در بسیاری از کشورها و جایگزینی آن نسبت به روش های پرخطر و زمان بر جراحی، نیاز است تا بیش از پیش به آن پرداخته شود. در این مطالعه، علاوه ­بر معرفی چالش های موجود در روش های پزشکی کنونی و همچنین ساختار بافت قرنیه، پیشرفت های پیش بالینی و بالینی استفاده از سلول های بنیادی برای سلول درمانی نیز مرور شده است.

سوختگی شیمیایی, قرنیه, سلول های بنیادی, سلول درمانی, بازسازی بافتی