وجیهه پیرهادی - کارشناسی ارشد شیمی آلی، دانشگاه صنعتی مالک اشتر، اصفهان، ایران
وحید امانی - دانشیار شیمی گروه علوم پایه، دانشگاه فرهنگیان، تهران، ایران
اسماعیل اولی - استادیار شیمی گروه علوم پایه، دانشگاه فرهنگیان، تهران، ایران

توانایی حل مسئله به روش استوکیومتری فرآیندی جدایی­ناپذیر از شیمی است و تفهیم درست این مبحث، از اهمیت بالایی برخوردار است. در پژوهش حاضر، چالشهای یادگیری استوکیومتری میان تعدادی از دانش­آموزان دختر سال یازدهم، رشته­ی تجربی، شهر تهران مورد بررسی قرار گرفت. در این پژوهش ۵۵ نفر از دانش­آموزان با استفاده از پرسشنامه­هایی مورد ارزیابی قرار گرفتند. نمونه­گیری به صورت تصادفی انجام گرفت. داده ها و اطلاعات حاصل از پرسشنامه­ها با روش توصیفی - تحلیلی مورد تحلیل قرار گرفت . نتایج به دست آمده نشان داد که تعداد زیادی از دانش­آموزان تمایل دارند به جای استفاده از روش حل استوکیومتری از روش­های جایگزین استفاده کنند. مطابق با تحلیل­های انجام شده، بسیاری از دانش­آموزان درک درستی از استوکیومتری ندارند و آن را روشی پیچیده می­دانند. در واقع آنها معتقدند استوکیومتری، فرمول یا مسیر سازماندهی شده­ی مشخصی ندارد و بنابراین نمی­توان آن را حفظ کرد. شاید ریشه­ی این طرز تفکر را باید در ارائه­ی راه حل­های متفاوت در هر مسئله­ی استوکیومتری از سوی معلم و عدم درک صحیح دانش­آموز از مفاهیم اساسی شیمی دانست. بنابراین پیشنهاد می­شود معلمان شیمی قبل از ارائه­ی مسئله، فرصتی برای مرور مفاهیم اساسی را به دانش­آموزان بدهند و در حل مسئله به جای ارائه­ی راه­حل، از دانش­آموزان بخواهند با دانسته­های خود مسیر حل را تکمیل نمایند. به این ترتیب به جای به خاطر سپردن مراحل توسط دانش­آموزان از مهارتهای شناختی آنها استفاده می­شود، به علاوه حل مشکل تصورات نادرست از استوکیومتری نیز می­تواند توسط خود دانش­آموزان با دقت شناسایی و اصلاح شده و فرآیند یادگیری آنها تسهیل شود.

تناسب, استوکیومتری, یادگیری