سونیا مرتاض پور - کارشناس ارشد حقوق خصوصی دانشگاه شیراز

مسئولیت مدنی به واسطه تغییراتی که در زندگی انسان اتفاق می افتد همواره دچار تحولات اساسی شده است. نگرش های اقتصادی به حقوق و تحلیل اقتصادی حقوق ازجمله مباحثی است که مسئولیت مدنی را تحت تاثیر خود قرارداده است. لذا در این تحقیق با روش تحلیلی- توصیفی به بررسی معیار مبتنی برکارایی اقتصادی در احراز شخص متعارف پرداخته شده است. در این تحلیل مفهوم اقتصادی شخص متعارف به بررسی دو رویکرد تحققی و هنجاری در راستای نیل به کارایی اقتصادی پرداخته است که معیار اقتصادی شخص متعارف مبتنی بر سنجش منافع و هزینه ها است و بدین وسیله قادر خواهد بود تا انگیزه ی لازم را در عاملین زیان و متضررین بالقوه برای در پیش گرفتن اقدامات احتیاطی مقتضی به منظور احتراز از ایراد ضرر به خویشتن و سایرین ایجاد نماید. علاوه بر این از پیامدهای نابسامان اقتصادی پیشگیری شده و بدین ترتیب گامی موثر در کاستن از میزان هزینه ها و تحقق کارایی اقتصادی برداشته است. درواقع تحلیل اقتصادی شخص متعارف در عین این که بسیاری از ابهامات مفهوم انتزاعی و کلی انسان متعارف را برطرف می کند، در صورتی می تواند معیاری مطلوب و کارا باشد که تنها مبنا و هدف شخص متعارف نباشد و مطلوب و هدفی باشد در کنار سایر اهداف و مبانی شخص متعارف. بدین ترتیب، در رویکرد تحققی به دلیل این که تحلیل اقتصادی مبنایی است و همسو با سایر مبانی و اهداف شخص متعارف ازجمله اخلاق و عدالت و انصاف، معیاری مطلوب و پسندیده بشمار می آید، همچنین در رویکرد هنجاری به دلیل این که معیار اقتصادی تنها مبنای شخص متعارف بشمار می آید باید، در درستی و موجه بودن آن شک کرد.

مسئولیت مدنی، شخص متعارف، تقصیر، کارایی اقتصادی