انسان شناسی فرهنگی نظام زندگی شبانی در سه خشتی های کرمانجی خراسان شمالی
عنوان مقاله: انسان شناسی فرهنگی نظام زندگی شبانی در سه خشتی های کرمانجی خراسان شمالی
شناسه ملی مقاله: JR_FARKH-17-2_002
منتشر شده در در سال 1401
شناسه ملی مقاله: JR_FARKH-17-2_002
منتشر شده در در سال 1401
مشخصات نویسندگان مقاله:
فاطمه زمانی - استادیار زبان و ادبیات فارسی دانشگاه کوثر بجنورد
مژگان میرحسینی - استادیار زبان و ادبیات فارسی دانشگاه کوثر بجنورد
خلاصه مقاله:
فاطمه زمانی - استادیار زبان و ادبیات فارسی دانشگاه کوثر بجنورد
مژگان میرحسینی - استادیار زبان و ادبیات فارسی دانشگاه کوثر بجنورد
انسانشناسی فرهنگی به ارتباط فرهنگ با نظامهای مختلف یک جامعه همانند سیاست، آیین و رسوم مذهبی، باورهای عامه، نظام طبقاتی، تمایزات جنسیتی و غیره میپردازد. سهخشتیهای کرمانجی یکی از قالبهای شعری ادبیات عامه خراسان شمالی است که به گویش کرمانجی سروده میشود. این قالب شعری از گذشته تاکنون محمل اندیشهها، باورها، آیین و رسوم سرایندگانش بوده است؛ از اینرو در مقاله حاضر با روش توصیفی تحلیلی بر پایه نظریه انسانشناسی فرهنگی، کاربردی ساختاری، درصدد پاسخدادن بدین پرسش است که نظم پدیداری و اعتقادی فرهنگ در سهخشتیهای کرمانجی کدام است و ساختار و کارکرد هریک از آنها چگونه قابل تحلیل و واکاوی است. بدین منظور با استناد به منابع کتابخانهای ۱۰۰۰ نمونه سهخشتی، گزینش و پربسامدترین نمودهای فرهنگی استخراج و سپس تحلیل شدهاست. نتیجه این بررسی نشان میدهد نظام خانوادگی کرمانجها مبتنی بر خانواده گسترده و پدرتبار است. الگوی ازدواج در بین آنان درونهمسری و بهندرت در خانوادههای ثروتمند به صورت چندهمسری است. همچنین جنسیت بر نوع وظایف افراد خانواده تاثیرگذار است مردان وظیفه حفاظت از زنان و کودکان و احشام را داشتند و زنان وظیفه تهیه محصولات دامی، پخت غذا و آوردن آب از چشمه، بافندگی و غیره داشتند. تحلیل نظم اعتقادی فرهنگ (باورها، عقاید و مذهب) در سهخشتیها نشان میدهد که علاوه بر پذیرش مذهب تشیع، برخی از باورهای کهن، مانند اعتقاد به سحر و جادو و وجود حیوانات و گیاهان توتمی (شتر و میش سفید، گل محمدی و لاله) در بین ایشان تداوم یافتهاست. انواع پوششهای یادشده در این اشعار مانند شلیوار، پیراهن و روسری، متناسب با اعتقادات مذهبی و نیز حاکی از مبادلات تجاری کرمانجهای خراسان با اقوام و مناطق دیگر ایران است. بازیهای یادشده در سهخشتیها مانند اسبدوانی و پشمریسی، دلالت بر تاثیر شرایط زیستبومی و جنسیت بر آن دارد.
کلمات کلیدی: سه خشتی, زندگی شبانی, نظام خانواده, آیین و رسوم, باورهای عامه, انسان شناسی فرهنگی
صفحه اختصاصی مقاله و دریافت فایل کامل: https://civilica.com/doc/1722119/