پگاه طالبی - دانشجوی کارشناسی ارشد باستان شناسی دانشگاه شهرکرد
میترا شاطری - دانشیار باستان شناسی دانشگاه شهرکرد

در میان آثار به جامانده از ادوار پیشین، مهرها و اثر مهرها نقش مهمی در شناسایی ویژگی های تمدن کهن دارند و حاوی اطلاعات ارزشمندی از جنبه های گوناگون هستند. این آثار در هر تمدنی ویژگی هایی دارند که گاهی خاص هنرمندان همان منطقه و گاه تحت تاثیر ملل و تمدن های هم جوار شکل گرفته است. تنوع مهرها و اثر مهرها در هر دوره نشانه پیشرفت فرهنگ و تمدن آن دوران است. در این پژوهش برآن هستیم که به بررسی نقوش و بن‍‍‍‍مایه های به کار رفته در مهرهای تمدن هخامنشی پردازیم و در گام بعدی این نقوش را با نقوش مهرهای تمدن ایلام و میان رودان مقایسه کنیم. پژوهش حاضر به روش توصیفی- تطبیقی- تحلیلی و به شیوه ی کتابخانه ای و بر اساس بررسی اطلاعات از ۱۴ مهر تمدن هخامنشی و ۱۰ مهر و اثر مهر تمدن های ایلام و میان رودان گردآوری شده است و به بررسی این سوال می پردازد که نقوش و بن مایه های به کار رفته در مهرهای تمدن هخامنشی چه ویژگی هایی دارند و چه نقوش مشترکی بر روی مهرهای سه تمدن هخامنشی، میان رودان و ایلام وجود دارد؟ نتایج حاکی از آن است که بسیاری از بن مایه های به کار رفته در مهرها و اثر مهرها از تفکر، باورها و اعتقادات مردمان عصر باستان سرچشمه گرفته است و برخی از آن هاریشه طولانی در طبیعت و حقیقت دارند و با زندگی روزمره در ارتباط هستند.

مهر, هخامنشی, میان رودان, ایلام. بن مایه