علی اکبر زاور - دانشجوی دکتری تاریخ ایران بعد از اسلام، واحد تهران مرکز، دانشگاه آزاد اسلامی، تهران، ایران
علی بیگدلی - استاد گروه تاریخ، دانشگاه شهید بهشتی، تهران، ایران
نعمت اله احمدی نسب - استادیار گروه تاریخ، واحد تهران مرکز، دانشگاه آزاد اسلامی، تهران، ایران

دهه ۱۹۵۸-۱۹۶۸ م. از مهم ترین مقاطع تاریخ معاصر عراق است که در طول آن حوادث مهمی در این کشور به وقوع پیوست و به انتقال پی درپی قدرت سیاسی بین احزاب و گروه ها انجامید. پرسش های اساسی این پژوهش چنین است: جایگاه و نقش آیت الله سید محسن حکیم به عنوان زعیم و رهبر حوزه نجف در تحولات سیاسی این دهه چه بود؟ دستاوردها و میراث وی برای جامعه شیعیان عراق و نهاد مرجعیت شیعه چگونه ارزیابی می شود؟ گروه ها و احزاب فعال عرصه سیاسی اجتماعی عراق در این دهه، با وجود تمامی اختلافات در مبانی فکری و ایدئولوژیک، در مقابله با شیعیان و سرکوب آنها اتفاق نظر داشتند؛ در این سال ها آیت الله حکیم به عنوان برجسته ترین مرجع شیعیان عراق و رهبر حوزه نجف در قالب بازیگری مهم در فضای سیاسی اجتماعی این کشور حضور یافت. مهم ترین دستاورد وی خاتمه دادن به حدود نیم قرن انفعال و سکوت حوزه نجف در قبال تحولات سیاسی اجتماعی جهان اسلام و ناکام گذاشتن نظام های سیاسی حاکم بر عراق در منزوی کردن جامعه شیعیان و نهاد مرجعیت شیعه است. این پژوهش با اتکا به اطلاعات موجود در منابع تاریخی و با رویکردی توصیفی تحلیلی در صدد است این موضوع را بکاود.

آیت الله سید محسن حکیم, حوزه نجف, عبدالکریم قاسم, برادران عارف, حزب بعث