احسان الله کلته - M.Sc in Epidemiology, Health Management and Social Development Research Center, Golestan University of Medical Sciences, Gorgan, Iran
ایوب صوفی زاده - Ph.D in Medical Entomology and Vector Control, Infectious Disease Research Control, Golestan University of Medical Sciences, Gorgan,Iran
عبدالحلیم یاپنگ غراوی - B.Sc in Public Health, Maraveh Tappeh County Health Center, Golestan University of Medical Sciences, Gorgan, Iran
قربان محمد ازبکی - B.Sc in Medical Entomology and Vector Control, Gonbad Kavous County Health Center, Golestan University of Medical Sciences, Gorgan, Iran
حمیدرضا کمالی نیا - General Physician, Health Deputy, Golestan University of Medical Sciences, Gorgan, Iran
علی باقری - General Physician, Health Deputy, Golestan University of Medical Sciences, Gorgan, Iran
جلال سارلی - B.Sc in Public Health, Gonbad Kavous County Health Center, Golestan University of Medical Sciences,Gorgan, Iran

زمینه و هدف: بیماری لیشمانیوز یکی از مهم ترین بیماری های ناقل زاد است که توسط پشه خاکی ها به انسان و دیگر حیوانات منتقل می شود. این مطالعه به منظور تعیین اثر کنترل جوندگان صحرایی در کاهش لیشمانیوز جلدی نوع روستایی انجام شد. روش بررسی: در این مطالعه توصیفی - تحلیلی، عملیات کنترل جوندگان با استفاده از سم فسفردوزنگ ۲.۵% در ماه های اردیبهشت، تیر و شهریور سال ۱۳۹۵ در ۴۵ روستای شهرستان گنبدکاووس استان گلستان انجام گردید. مراحل اجرای عملیات در هر یک از روستاها امتیاز بندی شد. به طوری که به هر یک از مراحل لانه کوبی (یک مرحله) و طعمه گذاری (سه مرحله) ۲۵ امتیاز در نظر گرفته شد. بروز بیماری گزارش شده در هر یک از روستاها نیز استخراج شد. در نهایت ارتباط بین امتیاز جونده کشی در هر یک از روستاها با بروز بیماری مورد مقایسه قرار گرفت. یافته ها: لانه های فعال جوندگان در اطراف ۴۵ روستا وجود داشت. پس از اتمام عملیات کنترل جوندگان، هفده روستا امتیاز صفر تا ۲۵، هشت روستا امتیاز ۲۶ تا ۵۰، شانزده روستا امتیاز ۵۱ تا ۷۵ و چهار روستا امتیاز ۷۶ تا ۱۰۰ را کسب کردند. میانگین میزان بروز بیماری در این روستاها به ترتیب ۳۴۶۶.۹±۲۴۷۳.۵، ۲۸۲۸±۱۹۲۹.۱، ۴۵۱۵.۴±۳۴۷۸.۴ و ۶۳۶.۳±۵۴۶.۶ تعیین شد. بین اجرای عملیات جونده کشی و بروز بیماری سالک ارتباط آماری معنی دار یافت شد. به طوری که بروز بیماری در روستاهای دارای امتیاز جونده کشی ۷۶ تا ۱۰۰ نسبت به روستاهای دارای امتیاز ۵۱ تا ۷۵ و ۲۶ تا ۵۰ کاهش آماری معنی داری نشان داد (P<۰.۰۵). نتیجه گیری: با توجه به کاهش بروز بیماری لشمانیوز جلدی در روستاهای با امتیاز بالای جونده کشی در شهرستان گنبدکاووس، اجرای عملیات کنترل جوندگان صحرایی به صورت اصولی ضروری به نظر می رسد.

Rodents control, Cutaneous leishmaniasis, Golestan Province, Iran, کنترل جوندگان, لیشمانیوز جلدی, گنبد کاووس, استان گلستان