محمد حسن پور فرد - Associate Professor, Department of Physiology and Pharmacology,Faculty of Medicine, Birjand University of Medical Sciences, Birjand, Iran
قدرت الله ناصح - Assistant Professor, Department of General Surgery, Faculty of Medicine, Birjand University of Medical Sciences, Birjand, Iran
نسیم لطفی - M.Sc of Anatomical Sciences, Birjand University of Medical Sciences, Birjand, Iran
مهران حسینی - B.Sc in Public Health, Research Centre of Experimental Medicine, Birjand University of Medical Sciences, Birjand, Iran

زمینه و هدف : دیابت یک بیماری متابولیک است که سبب اختلال در متابولیسم کربوهیدرات و لیپیدها می گردد. این مطالعه به منظور تعیین اثر عصاره آبی ریشه گیاه شلغم روی گلوکز سرم و لیپیدهای خون موش های صحرایی دیابتی شده با آلوکسان انجام شد. روش بررسی : در این مطالعه تجربی ۴۰ سر موش صحرایی نر نژاد ویستار به طور تصادفی به ۵ گروه ۸ تایی شامل چهار گروه دیابتی (کنترل دیابتی، مت فورمین ۵۰ mg/kg/bw، عصاره آبی ریشه گیاه شلغم ۲۰۰ mg/kg و عصاره آبی ریشه گیاه شلغم ۴۰۰ mg/kg) و یک گروه کنترل سالم تقسیم شدند. دیابت شدید به وسیله تزریق آلوکسان با دوز ۱۵۰ mg/kg/bw القا گردید. دوهفته پس از تزریق موش های با گلوکز سرم ناشتای بیش از ۳۵۰ mg/dl وارد مطالعه شدند. تمام تیمارها به صورت روزانه با روش گاواژ با حجم یکسان و به مدت ۲۸ روز متوالی انجام گردید. تمام تیمارهای روزانه به روش گاواژ در حجم یکسان انجام شد. گروه های کنترل نیز روزانه مورد گاواژ با نرمال سالین قرار گرفتند. گلوکز سرم ناشتای موش ها در روزهای نخست، چهاردهم و بیست و نهم ارزیابی شد. در روز ۲۹ ام از همه حیوانات خونگیری قلبی انجام شد و غلظت های پلاسمایی گلوکز سرم، کلسترول تام، تری گلیسیرید، LDL کلسترول و HDL کلسترول و همچنین آنزیم های کبدی آلانین آمینو ترانسفراز (ALT) و آسپارتات آمینو ترانسفراز (AST) با استفاده از کیت های استاندارد و دستگاه اتوآنالایزر مورد سنجش قرار گرفت. یافته ها : در موش های دیابتی میانگین سطح گلوکز سرم (حدود ۴.۵ برابر)، کلسترول تام، تری گلیسیرید، AST، ALT (هر کدام تقریبا ۲.۵ برابر) و LDL کلسترول (حدود ۲ برابر) در مقایسه با گروه کنترل سالم افزایش یافت (P<۰.۰۵). عصاره آبی ریشه گیاه شلغم در هیچ کدام از دوزها اثرات کاهنده گلوکز سرم را نشان نداد؛ اما توانست در هر دو دوز افزایش کلسترول، تری گلیسیرید، LDL کلسترول و ALT را به طور معنی داری مهار کند (P<۰.۰۵). در حالی که نتوانست از افزایش AST در موش های دیابتی جلوگیری نماید. نتیجه گیری : مصرف عصاره آبی ریشه گیاه شلغم در هر دو دوز ۲۰۰, ۴۰۰ mg/kg/bw در موش های دیابتی سبب کاهش سطوح کلسترول تام، تری گلیسیرید، LDL کلسترول و ALT گردید؛ ولی این عصاره اثری بر گلوکز سرم و AST آنها نداشت.

Diabetes mellitus, Alloxan, turnip root, Glucose, Cholesterol, Triglyceride, Rat, دیابت, شلغم, گلوکز, کلسترول تام, تری گلیسیرید, موش صحرایی