مرتضی فرامرز - کارشناسی رشته معماری )عضو باشگاه پژوهشگران جوان(

ارزیابی اثرات زیست محیطی یک دیدگاه تلفیقی عملیاتی شده و اجرایی درجهت توسعه پایدارمی باشد، دیدگاهی که نظامی به هم پیوسته را دایر براین که همه چیز در محیط زیست و با محیط زیست به پایداری می رسد مد نظر قرار می دهد . دراین نظام هر نوع فعالیت در ابعاد اقتصادی، اجتماعی و زیست محیطی و غیرآن با یکدیگرمرتبط بوده و به هم پیوند می خورند و این مفهوم به بارزترین نحو و صریح ترین شکل در اصل پنجاهم قانون اساسی جمهوری اسلامی ایران نیز بیانگردیده است . از آن جایی که ارزیابی اثرات زیست محیطی یکی از مناسب ترین معیارهای توسعه پایدار و مدیریت محیطزیست در کشورمان به شمار می رود، لذا می بایست در قالب الزامات قانونی قرار گرفته و به مورد اجرا گذاشته شود . در حال حاضردرکشور ایران قوانین، مقررات و مصوباتی در زمینه ارزیابی اثرات زیست محیطی وجود دارد که برخی از این مقرراتمستقیما و صراحتا ناظر بر الزام مجریان طرح ها و پروژه های عمرانی و توسعه ای به انجام ارزیابی اثرات زیست محیطی میباشد و برخی مقررات دیگر هر چند صریحا به موضوع ارزیابی اثرات زیست محیطی اشاره ندارد ولیکن به شکل دیگر و بامفهومی مشابه و یا به علت این که جنبه پیشگیرانه دارد، می توان آن ها را معادل مقررات ارزیابی اثرات زیستمحیطیمحسوب و تلقی نمود . در مورد قوانین و مقرراتی که مستقیما ناظر بر ارزیابی اثرات زیست محیطی می باشند می توان ماده 105 قانون برنامه سوم توسعه اقتصادی ، اجتماعی و فرهنگی جمهوری اسلامی ایران، ماده 71 قانون برنامه چهارم توسعه وماده 10 آیین 249 و 250 شورای عالی حفاظت محیط زیست را نام ، 237 ، 196 ، 166 ، 156 ، نامه جلوگیری ازآلودگی صوتی و مصوبات شماره 138 121 ، 85 قانون برنامه سوم توسعه و مواد 12 و 13 قانون نحوه جلوگیری از ، برد .در مورد سایر قوانین و مقررات مرتبط می توان به مواد 60 آلودگی هوا و ماده 11 آیین نامه جلوگیری از آلودگی آب اشاره نمود . در این مقاله با توجه به معیار تفاوت در نظام های حقوقی حاکم برکشورها , کشورهای آلمان و فرانسه از میان کشورهای تابع نظام حقوقی ژرمنی - رومی و کشورهای کانادا و ایالات متحده آمریکا از میان کشورهای تابع نظام حقوقی آنگلوساکسون انتخاب شده و قوانین ارزیابی اثرات زیست محیطی در این کشورها مورد بررسی قرار گرفته است . با بررسیهای صورت گرفته در خصوص قوانین ارزیابی اثرات زیست محیطی کشورهای توسعه یافته و مقایسه تطبیقی آن با قوانین موجود در کشور ایران ، به طور کلی استنباط می شود که مقررات ارزیابی پیامدهای زیست محیطی کشور ایران از یک سطح کلی برخوردار می باشد و تنها در قالب چارچوبی نه چندان جامع به مقوله ارزیابی اشاره دارد، درحالی که کشورهای اتحادیهاروپا از جمله آلمان و همچنین کشورهای فرانسه و کانادا هرچند دارای نظام های اداری و سیاسی متفاوتی می باشند ولیکن ماهیتا از یک قانون زیست محیطی جامعی برخوردارند و مطالعات ارزیابی پیامدهای زیست محیطی را برای سرزمین خود یک ضرورت می دانند

قوانین و مقررات ، ارزیابی اثرات زیست محیطی ، قواعد پیشگیرانه