آرش خاکی - Associate Professor, Department of Veterinary Pathology, Islamic Azad University Tabriz Branch, Tabriz, Iran
معین بهروز - Graduat of Veterinary Medicine, Veterinary Medicine Scientific Association Member, Islamic Azad University Tabriz Branch, Tabriz, Iran

زمینه و هدف : در زندگی مدرن، انسان در معرض میدان های الکترومغناطیس قرار دارد. مطالعات نشان داده اند که میدان های الکترومغناطیس تولید شده قادر به ایجاد اختلالات بیولوژیکی می باشند. این مطالعه به منظور تعیین اثر میدان الکترومغناطیسی بسیار ضعیف بر ساختار بافتی قلب موش صحرایی انجام شد. روش بررسی : این مطالعه تجربی روی ۳۰ سر موش صحرایی نر نژاد ویستار با وزن تقریبی ۱۰۰-۱۵۰ gr و سن ۵ هفته انجام شد. موش ها به صورت تصادفی در دو گروه ۱۵ تایی کنترل و تجربی قرار گرفتند. موش های گروه کنترل در معرض میدان الکترومغناطیسی قرار نگرفتند. گروه تجربی به مدت ۲ ماه ، روزانه ۸ ساعت در معرض میدان الکترومغناطیس با شدت یک میلی تسلا و فرکانس ۵۰ هرتز قرار گرفتند. در پایان ۲ ماه، موش ها با استفاده از کلروفرم بیهوش و از بطن چپ قلب نمونه برداری شد. نمونه ها داخل فرمالین بافر ۱۰ درصد قرار گرفتند. پس از آماده سازی بافتی، مقاطع ۶ میکرونی با هماتوکسیلین- ائوزین رنگ آمیزی شدند و با استفاده از میکروسکوپ نوری ساختار بافتی مورد بررسی قرار گرفت. یافته ها : در بافت و سلول های عضله قلبی گروه کنترل هیچ گونه تغییرات بافتی مشاهده نشد. در گروه تجربی بهم خوردن شدید نظم بافتی، پلوئومرف شدن هسته سلول های عضلانی، ایجاد فضاهای خالی اطراف هسته، سیتوپلاسم نامشخص و بافت فیبروتیک مشاهده گردید. همچنین تعداد و اندازه سلول ها در مقایسه با گروه کنترل کاهش یافت و نکروز از نوع انعقادی و واکوئلاسیون سیتوپلاسم در بافت قلبی مشاهده شد. نتیجه گیری : این مطالعه نشان داد که میدان الکترومغناطیسی بسیار ضعیف به مدت دو ماه باعث تغییرات پاتولوژیک سلول ها و بافت قلبی موش صحرایی می گردد.

Electromegnetic Fields, Heart, Rat, Coagulated Necrosis, Fibrous, میدان الکترومغناطیس, قلب, موش صحرائی, نکروز انعقادی, فیبروز