غلامرضا حسن زاده - Associate Professor, Department of Anatomy, Tehran University of Medical Sciences, Tehran, Iran
محمد دیهیمی - MSc in Anatomy
مهناز آذرنیا - Associate Professor, Department of Biology,Tehran teacher training University, Tehran, Iran
مجید رجبی - General Physician
نسرین تک زارع - Academic Instractor, Department of Anatomy, Tehran University of Medical Sciences, Tehran, Iran

زمینه و هدف : لیزر نوعی منبع تابش امواج الکترومغناطیسی است. لیزرتراپی نوعی تاثیر بافتی به صورت طبیعی و تحریک بیولوژیک با کمک انرژی و توان نور محسوب می شود. امروزه بیشترین و پرکاربردترین لیزرهای کم توان در درمان بیماری ها، لیزرهای با پرتوهای مادون قرمز (infrared) و قرمز (red) می باشند. این مطالعه به منظور تعیین اثر پرتو لیزر کم توان با طیف قرمز و مادون قرمز روی لوله های اسپرم ساز موش آزمایشگاهی انجام شد. روش بررسی : این مطالعه تجربی روی ۴۰ سر موش بزرگ آزمایشگاهی نر نژاد ویستار با وزن تقریبی ۲۵۰-۲۰۰ گرم و سن متوسط ۸هفته انجام شد. موش ها به ۴ گروه ده تایی تقسیم شدند که شامل یک گروه شاهد و سه گروه تجربی (مورد) بود. گروه شاهد فقط تحت بیهوشی روزانه قرار گرفت. در گروه تجربی‎‎ ۱‎، بیضه راست موش ها در معرض تابش مخلوطی از طیف مادون قرمز با فرکانس ۳۰۰هرتز (۷دقیقه) و طیف قرمز (۱ دقیقه) قرار گرفت. در گروه تجربی ۲، بیضه راست موش ها در معرض تابش پرتو مادون قرمز با فرکانس ۳۰۰هرتز (۸ دقیقه و ۴۰ثانیه) واقع شد. در گروه تجربی۳، بیضه راست موش ها در معرض تابش پرتو مادون قرمز با فرکانس ۸۰هرتز (۵دقیقه) و طیف قرمز (۱دقیقه) به طور روزانه قرار گرفت. پس از ۱۵ روز، بیضه ها از بدن موش ها خارج گردید و پس از مراحل فیکساسیون و رنگ آمیزی نمونه ها مورد بررسی و مطالعه میکروسکوپی قرار گرفتند. قطر لوله های اسپرم ساز و قطر لومن و همچنین قطر و مساحت بخش سلولی اپی تلیوم اسپرم ساز در موش ها تعیین شد. میزان تستوسترون با روش رادیوایمنواسی مورد سنجش قرار گرفت. تجزیه و تحلیل آماری با کمک نرم افزار SPSS-۱۳ و آنالیز واریانس یک طرفه انجام گردید. یافته ها : قطر لوله اسپرم ساز ، فضای لومن و ضخامت اپی تلیال بین گروه های آزمایشی ۱ ، ۲ و ۳ تفاوت آماری معنی داری داشت (P<۰.۰۵). این شاخص ها بین گروه های تجربی و شاهد تفاوت آماری معنی داری نداشت. همچنین تفاوت آماری معنی داری در تستوسترون اندازه گیری شده بین گروه های مورد مطالعه مشاهده نشد. نتیجه گیری : این مطالعه نشان داد که تغییرات مورفولوژیک و مورفومتریک لوله های اسپرم ساز ارتباط مستقیم بادانسیته انرژی لیزر دارد و استفاده از لیزر کم توان طیف مادون قرمز با فرکانس ۳۰۰ هرتز و یا به حالت ترکیبی طیف مادون قرمز با فرکانس ۸۰ هرتز همراه با طیف قرمز در افزایش قطر لوله های اسپرم ساز و افزایش سلول های ژرمینال و اسپرم ها موثر می باشد.

Testis, Seminiferous tubules, Infrared spectrum, Low level laser, لوله های اسپرم ساز, طیف مادون قرمز, لیزر کم توان, اسپرماتوژنز