ایوب صوفی زاده
یاور راثی
محمدرضا عباسی
محمدعلی عشاقی
رسول صلاحی
سینا رفیع زاده
مهدی محبعلی

زمینه و هدف : بیماری لیشمانیوز یک بیماری زئونوتیک می باشد که به وسیله پشه خاکی به انسان منتقل می شود. این مطالعه به منظور بررسی برخی خصوصیات اکولوژیک ناقلین بیماری لیشمانیوز در شهرستان کلاله (استان گلستان) طی سال های ۸۶-۱۳۸۵ انجام شد. روش بررسی : در این مطالعه توصیفی ۶ روستا با توجه به توزیع جغرافیایی روستاها و تعداد موارد مثبت بیماری در سال های گذشته انتخاب شدند. برای صید پشه خاکی از تله های چسبان استفاده شد. در هر روستا سه مکان انتخاب و در هر مکان ۲۰عدد تله نصب گردید. کل نمونه های صید شده جمع آوری و برای تعیین گونه از کلیدهای تشخیص استفاده شد. همچنین تعداد موارد انسانی تایید شده مبتلا به لیشمانیوز به تفکیک ماه های سال ثبت گردید. یافته ها : از ۶آبادی تحت مطالعه در مجموع ۴۹۰۰ پشه خاکی تعیین گونه گردید و وجود ۱۲ گونه پشه خاکی مشخص شد. این گونه ها عبارت از P.papatasi ، P. mongolensis ، P. caucasicus ، P. caucasicus group ، P. sergenti ، P.alexandri ، P. kazeroni ، P. brevis ، P.(adlerius)sp ، S. sintoni ، S. clydei و S. sogdiana بودند. P.papatasi گونه غالب در اماکن داخلی (۱/۴۶درصد) و S.sintoni گونه غالب در اماکن خارجی (۷/۳۷درصد) بود. فعالیت فصلی پشه های خاکی از نیمه دوم اردیبهشت ماه شروع و در دهه اول آبان ماه خاتمه یافت. پشه های خاکی دارای دو پیک فعالیت در اواخر تیرماه و در نیمه شهریورماه بودند. پیک بیماری در انسان در نیمه دی ماه اتفاق افتاد. از میان گونه های یافت شده P.brevis ، P.kazeruni ، P. (Adlerius)sp و S.sogdiana برای اولین بار از این شهرستان گزارش گردید. نتیجه گیری: بر طبق نتایج این مطالعه P.papatasi به عنوان گونه غالب پشه خاکی منطقه شناخته شد. پیک دوم فعالیت پشه خاکی از لحاظ انتقال بیماری مهم و دوره کمون بیماری ۴ ماه بود.

Leishmaniasis, Ecology, Sandfly, Iran, لیشمانیوز, پشه خاکی, کلاله