حسن اردشیری لاجیمی
علی شیخ الاسلامی

از مباحث مهم عرفان اسلامی، جلاء و استجلاء و کمال آنها هست. حق متعال چون کامل مطلق و دائم الفیض است عالم از او متجلی می شود و او در اشیاء ظهور می کند، ظهور حق در اشیاء را «جلاء» گویند و شهود حق خود را در غیر(آفریدگانش=مظاهرش) را استجلاء می گویند. کمال این امر در موطن انسان کامل متجلی می گردد. بعد از ابن عربی اولین عارفی که به تفصیل به این موضوع پرداخته و تبیین نموده است ، ابن فناری می باشد، حضرت امام خمینی (ره) نیز نظرات متفاوت خود را بر آرای ابن فناری ارائه نمودند، که حاصل بررسی این سه دیدگاه بهانه نوشتن این مقاله شکل گرفته است.

جلاء, استجلاء, کمال جلاء و استجلاء, ابن عربی, ابن فناری, امام خمینی