محمدرضا ساکی
محمدتقی گودرزی

ارزش های اجتماعی در جوامع انسانی تاثیر بسیار دارد و معیارهای فرهنگی هستند که مردم با توجه به آنها خوبی و بدی، زیبایی و جذابیت و مطلوبیت پدیده ها و اشخاص را ارزیابی می کنند. در این جستار تلاش کرده ایم تحول معیار ارزش های اجتماعی را در مدایح شاعران ایرانی عربی و پارسی گوی از قرن اول تا نیمه دوم قرن پنجم هجری نشان دهیم. به همین منظور با بررسی مدایح این دوره، معیار ارزش های اجتماعی را دسته بندی و سپس نتیجه گیری کرده ایم. نتایج به دست آمده نشان می دهد که در سه قرن اول هجری، نژاد مهم ترین معیار ارزش های اجتماعی است. در قرن چهارم هر چند دین و جهاد با کفار اهمیت و ارزش بسیار دارد ولی باز هم در مرتبه بعد از نژاد قرارمی گیرد. از نیمه اول قرن پنجم به بعد دین و دینداری به عنوان برترین معیار ارزش های اجتماعی در صدر و جنگجویی و عدالت در مرتبه بعدی قرار دارند. دلایل عمده تحول معیار ارزش های اجتماعی در این دوره عبارتند از: رشد و گسترش دین اسلام، روی کار آمدن حکومت های غیر ایرانی و جنگ ها و شورش ها و ناامنی های حاصل از حمله های پی در پی زرد پوستان آسیای مرکزی به ایران.

Social values, panegyric poems, Persian poets, ارزش های اجتماعی, اشعار مدیح, شاعران ایرانی