بهمن بنی مهد
ابراهیم بیگی هرچگانی

زمینه: حسابرسان همانند شاغلان سایر حرف، مسئولیت های اخلاقی خاصی دارند و باید علاوه بر تبحر کاری، اصول اخلاقی لازم در شغل خود را نیز رعایت نمایند. اما متاسفانه رخدادهای اخیر حسابرسی در جهان و بررسی روند گزارش گری در ایران و سایر کشورها نشان دهنده قصورات اخلاقی در این حرفه است. نگرانی در مورد قابلیت اتکا گزارش های حسابرسی، باعث گردید که در این تحقیق به بررسی نیات اخلاقی حسابرسان پرداخته شود. فرض بر این است که حسابرسان با درجه بالایی از آرمان گرایی و درجه پائینی از نسبی گرایی و رابطه مداری، هنگام مواجه با تنگناهای اخلاقی؛ گرایش کمتری به نیات غیراخلاقی دارند.   روش کار: در این پژوهش تعداد ۱۹۸ پرسشنامه بین حسابرسان حرفه ای شاغل در سازمان حسابرسی و موسسات حسابرسی عضو جامعه حسابداران رسمی ایران به شیوه تصادفی توزیع و داده های استخراج شده از آنها با استفاده از مدل رگرسیون مورد تجزیه و تحلیل قرار گرفت.   یافته ها: نتایج پژوهش نشان می دهد، از نظر آماری رابطه معناداری بین جهت گیری های اخلاقی (آرمان گرایی و نسبی گرایی) و گرایش حسابرسان ایرانی به نیات غیراخلاقی، هنگام مواجه با تنگناهای اخلاقی وجود ندارد. به عبارتی تفاوت در جهت گیری اخلاقی یک فرد، در پیش بینی نیت اخلاقی وی در زمینه حسابرسی بی اهمیت است. اما بین رابطه مداری و گرایش حسابرسان ایرانی به رفتار غیراخلاقی، هنگام مواجه با تنگناهای اخلاقی رابطه معنادار و مثبتی وجود دارد. به عبارتی با افزایش رابطه مداری، گرایش حسابرسان به نیات غیراخلاقی هنگام مواجه با تنگناهای اخلاقی افزایش می یابد.   نتیجه گیری: آینده حرفه حسابرسی درگرو رهبری اخلاقی متصدیان این حرفه است. لذا لازم است تا آنها با تبیین اهمیت معیارهای اخلاقی والا و آموزش ضرورت درست کاری فردی، حسابرسان فعلی و آتی را به سوی رعایت رفتار اخلاقی سوق دهند.

Ethical Intentions, Guanxi Orientation, Idealism, Relativism, کلید واژه ها: آرمان گرایی, رابطه مداری, نسبی گرایی, نیات اخلاقی