محمد شهباز

سردبیر محترم مجله ایرانی آموزش در علوم پزشکی بی شک فراهم آوردن شرایطی برای نقد مقالات بستر مناسبی برای آموزش و پیشرفت محققان به وجود می آورد، از سردبیر محترم بابت به وجود آوردن این امکان کمال تشکر را دارم. مقاله ای تحت عنوان: تاثیر روش آموزش از طریق تلفن همراه بر خود نظم دهی فراشناختی و نگرش دانشجویان پیراپزشکی در مجله ایرانی آموزش در علوم پزشکی.۱۳۹۲؛ ۱۳(۱۲): ۱۰۰۱ تا ۱۰۱۰ منتشر شده است. در مورد این مقاله چند نکته قابل بحث می باشد: مقاله دارای نکات مثبتی همچون استفاده از پرسش نامه های با روایی پایایی بالا و استفاده از یک استاد برای آموزش، می باشد.(۱) یکی از نکاتی که می توان به آن توجه کرد انتخاب گروه آزمایش و کنترل می باشد که در این مطالعه به طور تصادفی یک کلاس به عنوان گروه آزمایش و دیگری گروه کنترل انتخاب شده اند، روشی که در کارآزمایی های اجتماعی کاربرد دارد. با توجه به تعداد نمونه کم، بهتر آن نبود که از تخصیص تصادفی استفاده می شد؟ با انجام این کار اثر مخدوش کننده های احتمالی کنترل می شد و نیز اثر تعلق به گروه که در امر یادگیری و انگیزش موثر می باشد از بین می رفت.(۲و۳) نکته دیگر این که متغیر های معدل پیش دانشگاهی و رتبه قبولی دانشجویان در دو گروه همگن یا همسان سازی شده اند. متغیر هایی باید برای همسان سازی انتخاب شوند که نقش مخدوش کنندگی آنها معلوم باشد. آیا این دو متغیر مخدوش کننده های اصلی در مطالعه می باشند؟ یکی از فاکتور هایی که باید به آن توجه داشت مدت زمان آموزش می باشد که در گروه آزمایش به دلیل استفاده از آموزش با تلفن همراه این زمان بیش از گروه کنترل است که امکان دارد علت اختلاف در نتایج دو گروه به دلیل مدت زمان صرف شده باشد نه شیوه آموزش. پس بهتر نبود این فاکتور به عنوان متغیر همسان سازی انتخاب می شد؟(۲( نکته دیگر این که به دلیل ماهیت مداخله افراد از گروهی که به آن تعلق داشته اند آگاه بوده اند، این اطلاع می تواند در نتایج مطالعه تاثیری جدا از اثر مداخله داشته باشد، شرکت در مطالعه نیز صرف نظر از نوع مداخله می تواند در نتایج تاثیرگذار باشد(۳). لذا پیشنهاد می شود در طراحی این گونه مطالعات، موارد فوق در صورت امکان مورد توجه قرار گیرند و در غیر این صورت به عنوان محدودیت های مطالعه در قسمت محدودیت ها ذکر گردند.