شهلا شهیدی
طاهره چنگیز
حسین سلمان زاده
علی رضا یوسفی

مقدمه: پراکندگی منابع نیازسنجی آموزشی از یک طرف، و وجود معایب و مزایای متفاوت برای هر یک از الگوها و فنون نیازسنجی از طرف دیگر، انتخاب یک روش مناسب، دقیق و معتبر نیازسنجی را مشکل نموده است. این مطالعه با هدف طراحی و تدوین یک راهنمای عملی در خصوص انتخاب الگو و فن نیازسنجی با توجه به منابع علمی، تجارب جهانی و امکانات کشوری صورت گرفت. روش ها: این مطالعه توصیفی در دو مرحله انجام شد: در مرحله اول، تهیه راهنمای کاربردی با جمع آوری مطالعات صورت گرفته در مورد مولفه های موثر با مرور مستندات چاپی و الکترونیک و بحث گروهی متمرکز، این مولفه ها تعیین و راهنمای کاربردی تدوین شد. در مرحله دوم، نظرات دبیران آموزش مداوم دانشگاه های علوم پزشکی در مورد راهنمای تهیه شده از طریق پرسشنامه کتبی انجام شد. اطلاعات در نرم افزار SPSS وارد و با استفاده از آماره های توصیفی و آزمون t و مجذور کای، مورد تجزیه و تحلیل قرار گرفت و در نهایت، راهنمای نهایی تهیه شده با استفاده از نظرات نمونه های پژوهش تکمیل گردید. نتایج: مولفه های موثر بر انتخاب الگوها و فنون نیازسنجی عبارت بودند از: سطح نیازسنجی، هدف نیازسنجی، گروه هدف (نوع، تعداد و پراکندگی)، نوع نیاز، تعریف نیاز، منابع (مالی و انسانی، زمان و...). راهنمای کاربردی نیازسنجی، با توجه به مولفه های پیش گفت، در هشت بخش و بطور گام به گام برای راهنمایی مجریان نیازسنجی طراحی گردید. در ارزشیابی راهنما از دید دبیران آموزش مداوم، ۵/۸۷ درصد پاسخ دهندگان محتوای کلی راهنما را شفاف و روشن و ۲/۸۷ درصد آن را کاربردی ارزیابی کردند. پنجاه درصد پاسخ دهندگان، مطالعه راهنما را برای بهره برداری، کافی، و بقیه آموزش راهنما را در یک جلسه حضوری، ضروری دانستند. نتیجه گیری: با توجه به نظرات ارائه شده، می توان از راهنمای تدوین شده در نیازسنجی آموزش مداوم بهره جست. این بهره گیری و استفاده، نیاز به آموزش استفاده کنندگان در زمینه محتویات راهنما دارد.

Need assessment, Continuing medical education, Need assessment model, Need assessment technique, نیازسنجی، آموزش مداوم، راهنمای کاربردی، الگوی نیازسنجی، تکنیک نیازسنجی